Mama, zijn wij arm?

Kyra is vier jaar. Ze woont in de armste wijk van Nederland. Haar ouders, Tim en Antje, moeten rondkomen van 80 euro in de week. Een straat verderop wonen Mohammed en Maria. Hun vader en moeder hebben geen werk. Het gezin met vijf kinderen zit tot over de oren in de schulden.

Hoe is het om op te groeien in armoede? Hoeveel kansen heb je op een betere toekomst? En hoe belangrijk is de rol van de school daarbij? In ZEMBLA armoede door de ogen van een kind.

Armoede is van alle tijden. Maar tegenwoordig treft het vooral kinderen. Ruim één op de tien kinderen krijgt niet elke dag warm eten en gaat bijna nooit met vakantie. Ze krijgen bijna nooit nieuwe kleren en er is geen geld voor een sportclub of andere vereniging of voor een internetverbinding. Hun ouders gaan ervan uit dat ze het minder ver zullen schoppen dan rijkere leeftijdsgenootjes (volgens gegevens SCP, Sociale Uitsluiting 2003). Armoede is méér dan een kwestie van geld alleen.

Armste wijk van Nederland
Kyra, Maria en Mohammed wonen in Heechterp, een achterstandsbuurt in Leeuwarden. Het is de armste wijk van Nederland (CBS-cijfers 2004). Bijna veertig procent van de beroepsbevolking is afhankelijk van een uitkering. Ruim twintig procent is werkloos en wie wel werkt heeft, behoort vaak tot de mensen met laag- of ongeschoold werk, vaak tijdelijk. Armoede en de cultuur die daarmee samenhangt, kleeft al generaties aan de wijk: Antje, de moeder van Kyra, is in Heechterp geboren, haar ouders leefden ook van een uitkering.

Kyra, Maria en Mohammed zitten op de Plataanschool, een openbare school in Leeuwarden, waar de leerkrachten er alles aan doen om dat patroon te doorbreken en de achterstanden van hun leerlingen weg te werken.

Vogelaarwijk
Ook de gemeente Leeuwarden spaart kosten noch moeite. Heechterp-Schieringen is een Vogelaarwijk, waar miljoenen euro’s worden ingepompt. In tien jaar tijd moet deze wijk een ‘gemiddelde’ wijk worden als het om werk en inkomen gaat. De gemeente probeert daarom achter elke voordeur te komen. Desnoods met dwang. Vooral kinderen krijgen extra aandacht.

ZEMBLA volgde Kyra, Maria en Mohammed en hun ouders in de feestmaand december. Een moeilijke maand als je weinig geld hebt. Kyra dreigt het kerstfeest te moeten missen vanwege de ouderbijdrage, Maria spaart voor nieuwe kleren en Mohammed wil later advocaat worden: "Dan verdien ik veel geld."

Research: Elma Verhey
Samenstelling en regie: Ton van der Ham
Eindredactie: Kees Driehuis

Deze uitzending van het programma Zembla met de titel Mama, zijn wij arm? is uitgezonden op zondag 18 januari door de VARA en de NPS.