Zwakbegaafd en opgesloten

Op de goed beveiligde afdeling van gehandicapteninstelling Abrona wonen 24 sterk gedragsgestoorde en licht verstandelijk gehandicapten. ZEMBLA bracht er een aantal weken door en sprak met bewoners en begeleiders.

Abrona vindt dat de zorg tekortschiet door het beperkte budget. De zwakbegaafde cliënten zijn veelal te gevaarlijk om alleen naar buiten te gaan. Daarom zijn zij volledig afhankelijk van hun begeleiders. Het gebrek aan personeel leidt ertoe dat bewoners urenlang alleen op hun kamer zitten. En in sommige gevallen leidt het zelfs tot een maandenlang verblijf in een isoleercel.

Berrie, Richard, Jeroen en Miranda zijn licht verstandelijk gehandicapt. Ze wonen vanwege hun moeilijke en soms agressieve gedrag op een speciale afdeling van gehandicapteninstelling Abrona. Alle deuren gaan er op slot.

De slaapkamer van bewoner Richard heeft veel weg van een isoleercel. Op slechte dagen komt hij daar helemaal niet uit. Dat is te gevaarlijk. Kleine of onverwachte dingen kunnen hem angstig maken. Een losse draad aan kleding of een kussensloop kan dit al veroorzaken. Hij krijgt dan een waas voor ogen en slaat alles binnen handbereik kort en klein.

Geen dagbesteding
De begeleiders van Abrona hebben het vanwege de krappe bezetting druk. Dit leidt tot zorgwekkende situaties, vinden ook zij zelf. De bewoners brengen veel tijd door op hun kamers. En sommige van hen, zoals Richard, hebben geen dagbesteding. Richard kan niet aarden in een groep en voor één-op-één begeleiding heeft het personeel weinig tijd.

Zwakbegaafde Berrie verbleef dit jaar 5 maanden in een isoleercel. ‘Dit had veel korter gekund als er meer personeel was’, aldus afdelingshoofd Rien van Zeeland.

Minder geld
Rien van Zeeland vindt dat hij niet voldoende begeleiding kan bieden aan zijn bewoners. Maar in plaats van meer geld voor meer personeel, krijgt hij per 1 januari minder geld vanwege hervormingen van de AWBZ. Afdelingshoofd Van Zeeland: "Dan kun je niet anders doen dan ze achter hun deur neerzetten, we gaan weer terug naar de tijd van Jolanda Venema."

Twintig jaar geleden was het land in rep en roer toen kranten een aangrijpende foto publiceerden van de verstandelijk gehandicapte Jolanda Venema. Ze werd in de instelling dagelijks naakt vastgebonden aan de muur vanwege haar agressieve gedrag.

Research: Marieke van Santen
Samenstelling en regie: Nicolien Herblot
Eindredactie: Kees Driehuis

Deze uitzending van het programma Zembla met de titel Zwakbegaafd en opgesloten is uitgezonden op zondag 14 december door de VARA en de NPS.