Katja Tolstaja

Katja Tolstaja (1970) werd geboren in Leningrad. De eerste twintig jaar van haar leven brengt ze door in Rusland. In 1991 vlucht ze voor het anti-semitisme uit Rusland. Ze komt met haar tweeling, die dan anderhalf jaar is, naar Nederland.
Ze studeert theologie en enkele jaren later rondt ze haar proefschrift af over Dostojewski en de vroege dialectische theologie. Haar lievelingsschrijver van de middelbare school – die daar alleen op de literatuurlijst mocht staan op voorwaarde van zijn atheïsme – wordt haar studieonderwerp. Ze bestudeert vooral Dostojewski’s geloofspapieren.

Tolstaja groeit op in een intellectuele familie in Rusland. Maar er is een enorme kloof tussen de bagage die ze meekreeg van thuis en de enorme immoraliteit van het land. Tolstaja: “Qua moraal is het een vreselijk land, waar elke derde persoon bij wijze van spreken een verrader is. We hebben nog dagelijks met de vreselijke verhalen te maken. Volgens mij is dat een gevolg van staatsatheïsme. Dostojewski heeft daarvoor gewaarschuwd onder het motto: 'Als God niet bestaat, is alles geoorloofd'.

In haar leven ervaart ze enige malen aan den lijve het bestaan van God. Tolstaja: “Zo ben ik gelovig geworden. Ik leef in een permanent besef van een staan voor God. Dat is de belangrijkste drijfveer van alles. Het ‘jouw wil geschiede’ is belangrijk geworden. Je moet er niet wetenschappelijk over nadenken, dan kom je in de problemen. De vraag naar het lijden kun je niet wetenschappelijk theologisch oplossen. Dat kan alleen in de ervaring van het leven zelf. In de oosterse traditie is daar een betere oplossing voor. Daar staat de hele mens voor God. Niet eerst de dogma’s, maar eerst de mens.”

Presentatie: Annemiek Schrijver.

Deze uitzending van het programma Het Vermoeden met de titel Katja Tolstaja is uitgezonden op zondag 17 februari door de IKON. De presentatie was in handen van Annemiek Schrijver.