Nooit eerder zijn in één klap zoveel geheime militaire en diplomatieke documenten wereldkundig gemaakt als WikiLeaks dit jaar heeft gedaan. In ZEMBLA het verhaal achter deze gesloten organisatie. Terwijl rond voorman Julian Assange een felle discussie woedt – is hij een verkrachter of een heilige? – gaat WikiLeaks onverstoorbaar door met het uitvoeren van een heel eigen politieke agenda. Maar, zo blijkt uit deze uitzending, de manier waarop Assange opereert, stuit intern op kritiek en hij krijgt zelfs te maken met lekken binnen zijn eigen WikiLeaks.
De uitzending toont rebellen van een heel nieuwe soort: strijders in een
computerguerrilla die niet vanuit één enkel land gevoerd wordt. Overal ter wereld hebben ze hun commandocentra, in studentenkamers, lunchrooms en computerruimten. Dit jaar is er een soort oorlog losgebarsten. Dit alles onder leiding van Julian Assange, die een lang verleden heeft van verzet tegen de gevestigde macht. Samen met vrienden ontwikkelt hij het idee voor een wereldwijde beweging om geheime overheidsinformatie wereldkundig te maken. WikiLeaks is geboren.
De onthullingen baren veel opzien, maar WikiLeaks als organisatie blijft vrij onbekend. Onder activisten op internet ligt de situatie anders. De site komt onder de aandacht van de Duitse ‘Chaos
Computer Club’, het grootste en oudste hackers-collectief ter wereld, onder leiding van Daniel Domscheit-Berg. ‘Eind 2007 hoorde ik van vrienden over WikiLeaks en al snel zag ik de waarde ervan voor de samenleving’, zegt Domscheit-Berg in de film. Na twee jaar heeft WikiLeaks al meer dan een miljoen geheime documenten gepubliceerd. Maar WikiLeaks zelf blijft een schimmige organisatie. De enigen die in het openbaar optreden, zijn Julian Assange en Daniel Domscheit-Berg.
Dan krijgt WikiLeaks van een jonge Amerikaanse hacker honderdduizenden militaire en diplomatieke rapporten. Het grootste informatielek aller tijden. Op 5 april 2010 maakt WikiLeaks als eerste de inmiddels beroemde helikopterfilm wereldkundig onder de titel ‘Collateral Murder’. Het veroorzaakt wereldwijd grote ophef. Assange: ‘Wij beloven onze bronnen een maximale politieke impact, omdat ze een enorm risico nemen.’
Als WikiLeaks later de andere documenten openbaar maakt, komt er voor het eerst kritiek waar WikiLeaks niet meteen een goed antwoord op heeft: de documenten bevatten namen van Afghaanse burgers. Die lopen nu het gevaar doelwit te worden van de Taliban. Maar hoe zwaarder WikiLeaks onder vuur komt te liggen, hoe groter de steun die het krijgt.
In de documentaire is te zien op welke manier WikiLeaks met deze kritiek aan het werk gaat en gerenommeerde journalisten en nieuwsmedia inschakelt om de onthullingen te duiden.
Samenstelling en regie: Jesper Huor en Bob Lindquist.
Deze uitzending van het programma Zembla met de titel De rebellen van WikiLeaks werd uitgezonden op zaterdag 18 december door de
NTR en BNNVARA.
