Einde van de rashond

Van de anderhalf miljoen honden die in Nederland rondlopen, zijn zo'n 500.000 echte rashonden. Deze rashonden, zoals poedels, teckels, golden retrievers en spaniels, genieten het meeste aanzien, omdat die een stamboom hebben. Een echte rashond is kostbaar en voor de nakomelingen wordt grof geld betaald. Fokkers doen er dus alles aan om aan het gewenste schoonheidsideaal van de rashond te voldoen. Modetrends bepalen hoe een hond eruit moet zien. En dus lopen er honden rond met te platte snuiten, te kleine schedels, uitpuilende ogen, doorgezakte heupen en tal van andere erfelijke aandoeningen, waar de dieren mee geboren worden en waar ze de rest van hun leven ernstig last van hebben. Hoewel er al jaren wordt gepraat om aan deze dierenmishandeling een einde te maken, blijven echte maatregelen uit. De rashond wordt nog steeds gezien als een toonbeeld van gezondheid.

Maar liefst veertig procent van alle rashonden die jaarlijks in Nederland worden geboren, heeft één of meerdere erfelijke aandoeningen onder de leden. Dat is het gevolg van het fokken met een beperkt aantal fokdieren, veelal honden die tijdens tentoonstellingen in de prijzen vallen. Daardoor is er sprake van een hoge mate van inteelt binnen de verschillende hondenrassen. Die inteelt heeft er voor gezorgd dat de vitaliteit van de hondenrassen in de loop der jaren steeds verder is verslechterd: de dieren worden sneller ziek en hun vruchtbaarheid neemt af.

Geneticus E. Gubbels deed jarenlang onderzoek naar de gezondheid van rashonden: ‘Het grote probleem is ontstaan omdat er gefokt is met te kleine groepen dieren. Die zijn geselecteerd op het uiterlijk van de honden, alleen de absolute toppers mochten meedoen. Daardoor wordt de genetische variëteit steeds kleiner en komt er steeds meer inteelt. Die inteelt heeft zijn invloed op het totale erfelijke materiaal van de dieren, dus ook op de ongewenste kenmerken.’

Door een aan mode onderhevig schoonheidsideaal te fokken op uiterlijk zitten heel wat rashonden letterlijk niet lekker in hun vel. Zo zijn er nu buldoggen met te platte snuiten waardoor ze nauwelijks kunnen ademhalen, cavalier spaniels met te kleine schedels voor hun hersenomvang waardoor ze aan helse pijnen lijden, teckels die door hun te lange rug zakken, en berner sennenhonden en flatcoated retrievers die geteisterd worden door kanker.

ZEMBLA bezoekt een hondententoonstelling met dierenarts T. Bosje: ‘De hele hondenshow gaat over de vraag: zijn het mooie dieren, ja of nee. Dus niet over gezondheid en wel over mooi zijn. Als je als mens zou zeggen dat alleen Miss Holland kinderen mag krijgen, en Miss Holland heeft iets onder de leden, dan is dat niet goed. En dat is wat hier gebeurt.’

Hoogleraar Dierenwelzijn B. Spruijt over de hondenshows: ‘Ik moet zeggen dat ik het een wanstaltig gebeuren vind. Onsmakelijk om te zien. Een treurnis overvalt je, dat je denkt: hoe mooi kan een hond zijn, hoe functioneel kan hij zijn, en wat hebben wij er nu van gemaakt.’

Niet alleen de fokkers, de hondententoonstellingen en de consument die een mooie hond wil, hebben de rashond ongezond gemaakt. De branchevereniging van rashondenfokkers, de Raad van Beheer op Kynologisch Gebied, is de enige instantie in Nederland die stambomen mag afgeven aan echte rashonden. Zij zou ervoor kunnen zorgen dat er een einde komt aan deze praktijken. Deze Raad praat al twintig jaar over de erfelijke aandoeningen bij rashonden. Pas dit jaar heeft men een inteeltbeperking in het reglement opgenomen. Die inteeltbeperking is letterlijk beperkt, omdat het slechts verboden is te fokken met de combinaties van ouder-kind, broer-zus en grootouder-kleinkind.
Hoogleraar Dierenwelzijn Spruijt is uiterst sceptisch: ‘Alle andere verwantschappen, neef-nicht bijvoorbeeld, mogen nog wel. Die maatregel gaat lang niet ver genoeg.’
Ondertussen hanteert de Raad van Beheer de leus dat de stamboom voor kwaliteit staat. Maar als ZEMBLA aan vice-voorzitter J. Wauben vraagt of de Raad stambomen afgeeft aan rashonden die qua gezondheid niet in orde zijn, zegt hij: ‘Ja, dat klopt. Dat kan. Als een hond een stamboom heeft, zegt dat alleen dat de fokdieren aan bepaalde criteria hebben voldaan.’

Samenstelling en regie: Hetty Nietsch.
Research: Norbert Reintjens.
Eindredactie: Kees Driehuis.

Deze uitzending van het programma Zembla met de titel Einde van de rashond is uitgezonden op zaterdag 11 december door de VARA en NTR.