Special met Susan Neiman en David Van Reybrouck
In de dagen rondom 4 en 5 mei herdenken we onze doden en vieren we onze vrijheid.
Met welke ogen kijken de Belgische schrijver David Van Reybrouck en de Amerikaanse filosoof van Joodse huize, Susan Neiman, naar herdenken en vrijheid?
Voor Neiman is herdenken anno 2015 alleen zinvol als we ook stil staan bij slachtoffers uit andere oorlogen. Ze vindt het problematisch om te doen alsof de Holocaust het grootste kwaad is.
Het herdenken van WO I in België is ondergebracht bij de Toerisme sector. Massaal herdenken is het parool, liefst onder het genot van een streekbier met de slogan: ‘One minute of silence’. Van Reybrouck mist de plechtstatigheid. Hij meent dat herdenken niet slecht is zolang het denken maar niet in de weg staat. En hoewel vrijheid van belang is, brengt hij een ode aan de broederschap. Van Reybrouck vindt dit de warmste waarde van de Franse revolutie en bemerkt ook bij zichzelf een groeiende behoefte aan mededogen en empathie. Door zich af te keren van de voortrazende actualiteit voelt hij zich paradoxaal genoeg meer verbonden met de wereld.
Ook voor Neiman is nadenken over een betere wereld niet naďef, het is een teken van volwassenheid dat je niet capituleert voor de status quo. Cynisme vindt ze een vorm van luiheid. Als mens moeten we weigeren de gegeven werkelijkheid als vaststaand te beschouwen. Zouden we dat niet doen, dan was de slavernij nooit afgeschaft, was er geen burgerrechtenbeweging geweest en hadden we ook geen vrouwenemancipatie gehad. Neiman doet er alles aan om ons op te roepen tot volwassen idealisme.
David Van Reybrouck won de AKO Literatuurprijs voor zijn boek Congo en werd vorig jaar onderscheiden met de Gouden Ganzenveer vanwege zijn ‘veelzijdigheid en bezielende wijze van schrijven’. In mei wordt zijn ‘meest kwetsbare en dierbare’ roman Schaduwslag heruitgegeven.
Susan Neiman veroverde het grote publiek met haar boek Het kwaad denken en Morele helderheid. Ze is directeur van het Einstein-forum in Berlijn en afgelopen november ontving ze de Spinozalens voor haar werk.
De presentatie was in handen van
Colet van der Ven. Deze uitzending van het programma IKONHUIS: De Nieuwe Wereld werd uitgezonden op zondag 3 mei door de IKON.
