Gek van het asielbeleid

De wanhoop van jarenlang procederende asielzoekers. De een steekt zichzelf in brand in hartje Amsterdam en overlijdt. Een ander schiet in Baflo een vrouw en een agent dood. Is het Nederlandse vreemdelingenbeleid zo inhumaan geworden dat je er gek van wordt? Of zijn het pijnlijke, maar extreme incidenten van strenge, maar rechtvaardige asielregels?

Het Nederlandse asiel- en vluchtelingenbeleid ligt zwaar onder vuur. Duizenden vreemdelingen, vaak gezinnen met kinderen, verkeren jaren in onzekerheid. Gevlucht voor vervolging, geweld en marteling wacht in Nederland een nieuwe kwelling: de asielmolen. Jarenlang procederen, niet mogen werken en studeren, en altijd weer de angst om teruggestuurd te worden.

Volgens voorstanders van de straffe asielpolitiek kan het niet anders, wil je op eerlijke wijze de ware vluchtelingen scheiden van de gelukszoekers. En zo onmenselijk is het beleid ook weer niet. Het Afghaans-Nederlandse tienermeisje Sahar, dat vreesde voor haar leven bij uitzetting naar haar vaderland, kreeg na veel politieke een maatschappelijke druk immers tóch een verblijfsvergunning.

Het asielbeleid wordt onder het huidige VVD-CDA-kabinet, met gedoogpartner PVV, nog strenger. De vreemdelingenstroom moet nog verder dalen. En illegalen die verzet plegen bij hun uitzetting, moeten van de PVV keihard worden aangepakt: desnoods met een kap over het hoofd, vastgebonden aan de vliegtuigstoel, terug naar het land van herkomst.

Met de toenemende spanningen in Afrika en de Arabische wereld komt het asielbeleid verder onder druk te staan. Italië, overspoeld met vluchtelingen uit Tunesië, verstrekt massaal humanitaire visa die toegang geven tot bijna heel Europa. Tot grote woede van landen als Nederland. Want volgens ons kabinet gaat het hier om economische vluchtelingen, en niet om asielzoekers.

Ons asielbeleid: humaan en eerlijk of gemeen en gekmakend? En zijn de recente fatale incidenten een topje van een ijsberg? Want hoeveel meer tikkende tijdbommen lopen er nog rond onder gefrustreerde asielzoekers, illegalen en andere vreemdelingen? Rondom 10, over de grenzen van ons vreemdelingenbeleid, met vluchtelingen, burgers, politici, hulpverleners en uitvoerders uit de asielpraktijk. Live vanuit Felix Meritis, aankomende zaterdag 23 april, om 21.10 uur op Nederland 2!

Feiten en cijfers
In 2010 werden in totaal 15.150 asielaanvragen ingediend. Dat waren er duizend minder dan in 2009, waarmee de stijgende lijn vanaf 2007 weer werd doorbroken. De meeste asielaanvragen kwamen uit Somalië. Met een totaal van ruim 6.000 aanvragen in 2009 en bijna 3.700 in 2010 ging het Irak voorbij op de ranglijst van het aantal asielaanvragen naar nationaliteit. Afghanistan staat de afgelopen twee jaar op de derde plaats met ongeveer 1.500 aanvragen. In de afgelopen jaren werd in 45 procent van de gevallen een (voorlopige) verblijfsvergunning uitgegeven.

Regeling verblijfsvergunning
Asielzoekers kunnen in totaal drie keer proberen bij het IND een verblijfsvergunning voor bepaalde tijd aan te vragen. Het antwoord op eerste aanvraag na binnenkomst in Nederland duurt, op enkele uitzonderingen na, maximaal zes maanden. Wanneer de aanvraag afgewezen wordt moet de asielzoeker binnen vier weken terugkeren naar het land van herkomst. Echter kan er tegen deze beslissing bij de rechtbank beroep aangetekend worden, waarna er besloten wordt of het IND nogmaals naar de zaak moet kijken. Wordt het beroep van de asielzoeker echter door de rechter afgewezen, dan heeft hij nog een laatste mogelijkheid om in hoger beroep te gaan bij de Raad van State. Deze uitspraak mag hij echter niet in Nederland afwachten. Als de uitspraak van de rechtbank door de Raad van State bevestigd wordt, krijgt de asielzoeker definitief geen verblijfsvergunning.

•Bij nieuwe relevante feiten kan de asielzoeker echter nog een keer asiel aanvragen. In 2008 bestond 88 procent van de aanvragen uit eerste aanvragen.
•Het IND kan een verblijfsvergunning asiel voor bepaalde tijd intrekken, als het vindt dat het veilig genoeg is voor een terugkeer naar het land van herkomst.
•Na vijf jaar in het bezit te zijn van een verblijfsvergunning voor bepaalde tijd, kan er een nieuwe verblijfsvergunning voor bepaalde of onbepaalde tijd aangevraagd worden. Het IND beoordeelt deze gevallen op verschillende Europese en nationale voorwaarden.
Generaal pardon
In het verleden kwam het voor dat asielzoekers jarenlang op de uitslag van hun asielaanvraag moesten wachten. Speciaal voor deze groep asielzoekers heeft de overheid op 15 juni 2007 de pardonregeling geïntroduceerd. Met de pardonregeling heeft de overheid asielzoekers die voor 1 april 2001 een eerste asielaanvraag hebben ingediend en sinds die tijd onafgebroken in Nederland zijn, een verblijfsvergunning en eigen woonruimte gegeven. Het gaat alleen om asielzoekers die geen oorlogsmisdrijven of misdrijven tegen de menselijkheid hebben gepleegd en die geen gevaar vormen voor de nationale veiligheid. Ongeveer 25.000 asielzoekers hebben een verblijfsvergunning gekregen. 5.000 asielzoekers die al lange tijd in Nederland verbleven, voldeden niet aan de criteria en kregen zodoende geen verblijfsvergunning.

Deze uitzending van het programma Rondom 10 met de titel Gek van het asielbeleid is uitgezonden op zaterdag 23 april door de NCRV. De presentatie was in handen van Ghislaine Plag.