Werklozen: voor wat, hoort wat!

Werklozen verplicht aan het werk zetten. Wie een uitkering wil, moet daar iets voor terug doen. Er is genoeg werk, bijvoorbeeld in de landbouw, waar zwaar werk als aardbeien plukken en asperges steken wordt gedaan door (illegale) migranten. Waarom gaan Nederlandse werklozen dat werk niet doen? Het is een voorstel van minister Kamp van Sociale Zaken. Vanuit de kant van de werklozen komt weerstand. Niet iedereen kan zulk zwaar werk doen. Bovendien levert dat werk nauwelijks meer op dan een uitkering. Waarom niet wachten op of zoeken naar een betere baan? Dit voorstel klinkt als dwangarbeid.

Hogeropgeleide werklozen zien het ook niet zitten. Na jarenlang in de studiebanken te hebben gezwoegd, willen zij een baan die bij hun opleiding past. Voorstanders van het plan van Kamp willen dat de werklozen iets terug doen voor de uitkering die ze genieten. Voor wat, hoort wat. Maak je nuttig voor de maatschappij. Er is werk genoeg. En zo niet dan moet je desnoods gekort worden op je uitkering. Terechte kritiek of hebben werklozen gewoon recht op een uitkering zonder daar iets tegenover te hoeven stellen?

Aanleiding
Kamp wil vanaf 1 juli alleen nog in uitzonderingsgevallen een terwerkstellingvergunning aan Roemenen en Bulgaren verlenen. De Kamer heeft net als de boom- en aardbeienkwekers bezwaren tegen het feit dat de regels tijdens het seizoen worden veranderd. Kamp wil echter dat Nederlanders met een uitkering aan de slag gaan in de tuinbouw. ''Er zitten 500.000 mensen aan de kant in een uitkering, die kunnen werken. Dat is een reservoir waaruit geput moet worden.'' Volgens de minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid moeten mensen die dit werk weigeren, geen uitkering meer krijgen.

WW-uitkering
De lengte van een WW-uitkering wanneer iemand werkloos wordt, hangt af van het arbeidsverleden. Tot een maximum van 38 jaar, krijgt een werkloze die zes jaar gewerkt heeft, zes maanden een uitkering en iemand die 22 jaar gewerkt heeft, 22 maanden een WW-uitkering. Voor een uitkering van drie maanden is het voldoende dat iemand in de 36 weken voor de werkloosheid in minimaal 26 weken een dag gewerkt heeft.

Gedurende de WW heeft de werkloze een aantal verplichtingen, waaronder de sollicitatieplicht en de verplichting passend arbeid te aanvaarden. Volgens de wet is voor mensen die na 1 juli 2008 werkloos zijn geworden, na één jaar werkloosheid alle arbeid passende arbeid. Voor net afgestudeerden aan de mbo, hbo of universiteit is elke baan passend, dus ook ongeschoold werk.

In maart 2011 werden 270.000 WW-uitkeringen verstrekt, 48.000 minder dan een jaar eerder.

Bijstandsuitkering
Als iemand geen of onvoldoende inkomen heeft, komt hij in aanmerking voor (aanvullende) bijstand. De hoogte van de uitkering hangt af van de situatie van de uitkeringsgerechtigde. Een alleenstaande heeft, exclusief eventuele toeslagen, recht op vijftig procent van het minimumloon, een alleenstaande ouder op zeventig procent en gehuwden of samenwonenden op honderd procent (ongeveer €1.300,- netto per maand). Eind 2010 werden 307.000 bijstandsuitkeringen verstrekt, dat zijn er 26.000 meer dan in 2009.

Het wonder van Vlagtwedde
De Groningse gemeente Vlagtwedde is er in geslaagd de werkloosheid te halveren. Het wondermiddel: de 1-2-3-methode: op dag 1 vindt een intakegesprek plaats bij het UWV, op dag 2 volgt een intakegesprek bij de gemeente, op dag 3 gaat de werkloze al aan de slag. Het toverwoord: activeren. Wie geen baan vindt, gaat bijvoorbeeld boompjes planten in de kassen of bermen verstevigen. Wie dit weigert verliest zijn of haar uitkering. Bekijk hieronder de reportage van Altijd Wat.

Deze uitzending van het programma Rondom 10 met de titel Werklozen: voor wat, hoort wat! is uitgezonden op zaterdag 7 mei door de NCRV. De presentatie was in handen van Ghislaine Plag.