De twee gezichten van China

Terwijl de wereld zich opmaakt voor de Olympische Spelen in Peking, die op 8 augustus beginnen, vraagt ZEMBLA zich af of de Chinese burger beter wordt van dit mega evenement in hun land.

China heeft altijd ontkend de mensenrechten te schenden, maar bij de toekenning van de Olympische Spelen hebben de machthebbers wel beloofd de mensenrechtensituatie te verbeteren. China’s bekendste dissident Hu Jia heeft daarover grote twijfels en vertelt in ZEMBLA dat er nu al honderdduizenden mensen zijn opgepakt en in werkkampen, gevangenissen of psychiatrische ziekenhuizen zijn opgesloten.

De Chinese overheid gebruikt de Spelen vooral als promotiemiddel. De eigen sporters worden de hemel in geprezen en ook op het gebied van het milieu wordt een goed-nieuws-show opgevoerd. Dagelijks worden op de Chinese staatstelevisie berichten gemeld hoe de luchtkwaliteit in Beijing verbeterd is. Het feit dat de fijnstof-norm die China hanteert heel wat lager ligt dan de Europese norm wordt daarbij weggewuifd.

Omstreden
Het in 2001 toekennen van de Olympische Spelen aan China was omstreden. De voorstanders hebben altijd gezegd dat er, door China de Spelen te laten organiseren, er juist veel zou verbeteren op het gebied van mensenrechten. Het is namelijk de eerste keer dat China zich presenteert aan de rest van de wereld en dus willen ze goed voor de dag komen.

De Chinese activist Hu Jia merkt echter niet dat de mensenrechtensituatie inmiddels verbeterd is. In tegendeel, de Chinese regering maakt alle activisten en militanten monddood door ze op te pakken. "Ze willen voorkomen dat de gewone, onderdrukte Chinezen zich tijdens de Spelen laten horen en hun grieven uiten."

Ondanks felle internationale protesten van mensenrechtenorganisaties en Europese regeringen, waaronder Nederland, is Hu Jia in april voor drie en half jaar cel veroordeeld. Dit omdat hij zich uitsprak tegen de Olympische Spelen in Beijing.

Persvrijheid
Naast een verbetering van de mensenrechten beloofde China ook volledige persvrijheid. Er is zelfs een nieuwe wet ingevoerd. Buitenlandse journalisten zouden met iedereen mogen praten, mits die ander zelf toestemming verleent. Maar in de praktijk blijkt de Chinese overheid er alles aan te doen om journalisten te verhinderen met kritische Chinese burgers te praten.
ZEMBLA laat zien hoe die tegenwerking verloopt. Van Communistische partijleden die zich bemoeien met interviews op straat tot aan ‘stille’ agenten die de cameraploeg aanspreken of hen met fysiek geweld te lijf gaan.

Originele titel: China Double Sided Games - The Olympics of Propaganda
Regie: Anthony Dufour
Producent: Jean-Yves Huchet

Nederlandse bewerking: Sanne Boer

Deze uitzending van het programma Zembla met de titel De twee gezichten van China is uitgezonden op zondag 13 juli door de VARA en de NPS.