De piekerpil

In ons land slikken bijna 1 miljoen mensen antidepressiva. De laatste jaren is uit meerdere onderzoeken gebleken dat veel mensen met een lichte of matige depressie de pillen helemaal niet nodig hebben. Artsen weten dit wel, maar schreven het afgelopen jaar toch meer dan 6 miljoen recepten uit.

Ze hebben vaak geen tijd voor een goed gesprek met de patiënt, terwijl dat volgens deskundigen voor depressieve mensen de oplossing zou kunnen zijn. De deskundigen zeggen dat voor veel mensen de depressie na een paar maanden ook vanzelf overgaat. De nieuwe antidepressiva zijn niet de wondermiddelen waarvoor ze twintig jaar geleden werden aangezien.

De bijwerkingen kunnen ernstig zijn, ze doen niet altijd wat ze beloven en soms treden er na het stoppen of minderen met de pillen ontwenningsverschijnselen op.

Chemisch
De meeste mensen denken dat depressie wordt veroorzaakt door een tekort aan de stof serotonine in de hersenen. En dat met antidepressiva het chemische tekort in ons hersenen wordt hersteld.

“Dit klopt niet”, zegt professor D. Healy in ZEMBLA. “Uit onderzoeken naar depressieve mensen blijkt dat er geen enkel bewijs is dat er iets mis is met het serotonine niveau in hun hersenen”.

Aan de Universiteit van Cardiff in Wales doet Professor Healy al jaren onderzoek naar de werking van antidepressiva en de rol die de industrie speelt bij het feit dat deze pillen zo massaal voorgeschreven worden. "Dat velen het serotonine verhaal intussen toch als waarheid aannemen is vooral goede marketing van de farma industrie", zegt Healy. "Want dan is de oplossing voor een depressie opeens een pil. Alsof het vitamientjes zijn."

Weinig effect
Dit jaar nog is er een groot internationaal onderzoek gepubliceerd waarin de meest antidepressiva onder de loep worden genomen. De conclusie van de onderzoekers is, dat de pillen het nauwelijks beter doen dan placebo’s, neppillen. Alleen bij heel ernstig depressieve mensen lijken ze effect te hebben.

Volgens oud-huisarts en nu hoogleraar aan VU Ivan Wolffers kunnen huisartsen geen goed onderscheid maken of mensen licht, matig of zwaar depressief zijn. Volgens Wolffers schrijven huisartsen antidepressiva daardoor te snel voor. “Het is echt bizar hoeveel mensen tegenwoordig een antidepressivum krijgen”.

In Zembla twee patiënten die over hun antidepressiva-gebruik vertellen.

De heer B. Drost zat in het management team van een middelgroot bedrijf en werkte daar met veel plezier. Desondanks kreeg hij een burnout en werd depressief. Zijn huisarts schreef antidepressiva voor om hem uit het donkere gat te halen. Hij kreeg last van bijwerkingen en raakte nog dieper in de put. ”Op een gegeven moment was ik een zombie. Ik vlakte helemaal af. Ik was mezelf niet meer”.

Mevrouw I. de Graaf slikt al dertien jaar antidepressiva. Ze zou willen stoppen maar het lukt haar niet. “Ik heb al een aantal keren geprobeerd om ermee te stoppen. Dat ging fout. Ik dacht dat de depressie terug kwam. Ik wist niet dat je last kon krijgen van ontwenningsverschijnselen”.

In deze uitzending van Zembla was Ivan Wolffers te gast. Deze uitzending van het programma Zembla met de titel De piekerpil werd uitgezonden op zondag 21 september door de VARA en de NTR.