Altijd hoofdpijn

Zo’n twee miljoen Nederlanders lijden aan een chronische vorm van hoofdpijn, zoals migraine of spanningshoofdpijn. Dit leidt tot veel persoonlijk leed en grote economische schade. Toch is er in Nederland te weinig adequate hulp voor hoofdpijnpatiënten.

"Het lijkt mij duidelijk dat er meer aandacht aan dit probleem moet worden besteed", zegt Nout Wellink, president van de Nederlandsche Bank en beschermheer van de Nederlandse Vereniging van Hoofdpijn Patiënten. Volgens hem leidt hoofdpijn alleen al aan verlies van arbeidsproductiviteit tot een jaarlijkse economische schade van 1,7 miljard euro.

Meer dan negentig procent van de hoofdpijnpatiënten gaat niet naar de huisarts maar probeert de hoofdpijn te bestrijden met pijnstillers als Paracetemol en Panadol. Het gebruik daarvan kan tot verslaving leiden en heeft juist tot gevolg dat mensen meer hoofdpijn krijgen. Recent onderzoek heeft uitgewezen dat meer dan 300.000 Nederlanders op deze manier zogenaamde medicijnafhankelijke hoofdpijn hebben ontwikkeld.

Diagnose
Bij patiënten die wel naar de huisarts gaan wordt vaak niet de juiste diagnose gesteld. De huisarts heeft te weinig tijd om uit te zoeken aan wat voor soort hoofdpijn patiënten lijden. Patiënten bij wie wel de juiste diagnose wordt gesteld krijgen door huisarts of neuroloog vaak speciale antimigraine medicijnen, zogenaamde triptanen, voorgeschreven. Veel patiënten hebben daar baat bij, maar er zijn ook nadelen aan verbonden. Net als bij gewone pijnstillers kunnen patiënten ook aan deze medicijnen verslaafd raken en kunnen er ernstige bijwerkingen zijn.

Bij de gespecialiseerde Bonifatiuskliniek in Dokkum wordt daarom gekozen voor een aanpak waarbij het gebruik van medicijnen zo veel mogelijk wordt vermeden. De multidisciplinaire behandeling, waarbij onder andere neurologen, fysiotherapeuten en psychologen zijn betrokken, blijkt zeer succesvol. Maar de kliniek kan maar een beperkt aantal patiënten per jaar behandelen en daardoor moeten kandidaten jarenlang op de wachtlijst staan.

Bloedzuigers
Veel hoofdpijnpatiënten zoeken hun heil bij alternatieve therapieën, uiteenlopend van acupunctuur en oosterse massagetechnieken tot behandeling met bloedzuigers. Van de meeste alternatieve therapieën is niet wetenschappelijk aangetoond dat ze werken, maar patiënten zelf zeggen er baat bij te hebben. "Anders had ik in elke zak van mijn broek Paracetemol zitten. Ik had ze altijd bij me. Dat hoeft nu niet meer", zegt Kees van Rijn, die zich laat behandelen met bloedzuigers.

De farmaceutische industrie is niet blij met alternatieve therapieën en behandelingen zoals die in Dokkum. Zij proberen huisartsen en neurologen er juist toe te bewegen vaker triptanen voor te schrijven. "Het is een hele sterke lobby, een lobby die ook effectief is", zegt Lex Goudswaard van het Nederlands Huisartsen Genootschap.

Ook steeds meer neurologen zijn er van overtuigd dat medicijnen niet zaligmakend zijn. Zij zijn speciale hoofdpijncentra begonnen, zoals bijvoorbeeld in het Spittaal Ziekenhuis in Zutphen. "Alleen met medicijnen kom je er niet, dat is een armtebod. Het is essentieel dat je aandacht besteed aan de levensstijl en de manier waarop je met hoofdpijn om moet gaan", aldus neurologe Patricia Eekers.

Samenstelling: Erwin Otten
Research: Frans Glissenaar

Deze uitzending van het programma Zembla met de titel Altijd hoofdpijn is uitgezonden op zondag 28 september door de VARA en de NPS. Te gast was Nout Wellink.