Jadwiga's laatste reis

De documentaire Jadwiga’s laatste reis vertelt het levensverhaal van de Poolse Jadwiga Kubis wier leven in het teken staat van overleven. Ze is een vrouw die haar geliefde Polen noodgedwongen moest verlaten en zo geografisch en persoonlijk ontheemd is geraakt. Armoede, orthodox katholicisme, nazisme en communisme hebben haar opgejaagd als een wild dier door Polen, Duitsland, Engeland en uiteindelijk in Nederland doen belanden. Jadwiga’s levensverhaal toont de recente Poolse geschiedenis in het klein en gaat over migratie, heimwee, ouderdom en eenzaamheid.

In een kleine flat in Breda loopt een oude vrouw, omringd door talloze spullen, zoekend naar herinneringen. De 84-jarige Jadwiga Kubis maakt zich op voor haar reis naar Warschau. Druppelsgewijs verplaatst ze haar persoonlijke bezittingen en huisraad naar haar geboortestad. De stad waar haar geliefde moeder begraven ligt, die ondanks de fysieke afstand, altijd de grote liefde in haar leven is gebleven. Hier wil ze uiteindelijk sterven en begraven worden.

Jadwiga’s levensverhaal toont de recente Poolse geschiedenis in het klein. Jadwiga deelt haar zorgvuldig gekoesterde herinneringen met iedereen die het horen wil, op straat, in de lift, in de bus. Ze vertelt haar onuitputtelijke verhalen met een groot gevoel voor drama en met oog voor bijzondere details waardoor ook onbekenden sprakeloos naar haar luisteren.

Vol humor en met de zelfspot die haar eigen is, zal ze ook in de film over de belangrijkste gebeurtenissen in haar leven vertellen. Het zijn spannende verhalen over haar Assepoester-achtige jeugd, de moeilijke oorlogsjaren in Warschau, haar vlucht uit een dwangarbeiderskamp, de strijd tegen de communistische autoriteiten, haar hilarisch verlopende tocht naar Engeland en de ontmoeting met de in Breda woonachtige oorlogsveteraan Sygmunt Kubis waar ze later mee trouwt. Vanuit Breda bereidt zij nu minutieus de hereniging met de twee grote liefdes in haar leven voor: haar moeder en haar geboortegrond.

Samenstellig: Leonard Retel Helmrich
Camera: Peter van Houten
Montage: Leonard Retel Helmrich & Ingrid Guldenaar
Producent: Hetty Naaijkens Retel Helmrich / Scarabeefilms Nederland BV

De film is tot stand gekomen met steun van het Stimuleringsfonds Nederlandse Culturele Omroepproducties.

Deze uitzending van het programma Holland Doc met de titel Jadwiga's laatste reis werd uitgezonden op donderdag 12 oktober door de VPRO, de IKON, Human en de NTR.