KERNCENTRALES VERKOPEN DOE JE ZO!

Als het aan het huidige kabinet ligt, krijgt de Zeeuwse gemeente Borsele binnen enkele jaren een tweede kerncentrale. Ondanks de nucleaire ramp die zich in Japan voltrekt, zet minister Verhagen van Economische Zaken de plannen gestaag door en de kernenergie-lobby draait op volle toeren. ZEMBLA vanuit Borssele in gesprek met lobbyisten, de bewoners, de deskundigen en de plaatselijke politiek over de strategieën om Nederland klaar te stomen voor een nieuwe kerncentrale.

Strategie 1: Stel de burger gerust
Professor T. van der Hagen, van de Technische Universiteit Delft, vertelt kort na de nucleaire ramp in Fukushima in het NOS Journaal dat we het ergste wel gehad hebben. Enkele uren later vindt er een ernstige explosie plaats in één van de reactoren. Ook de dorpsraad van Borssele werd door de TU Delft vlak na de ramp op een bijeenkomst verzekerd van de veiligheid van kernenergie.
Volgens energiedeskundige professor J. Rotmans, van de Erasmus Universiteit Rotterdam, hebben techneuten zoals Van der Hagen een ‘blinde vlek’ voor de enorme maatschappelijke risico’s die een kerncentrale met zich meebrengt. ‘Ik vind dat onverantwoordelijke uitspraken, die zou ik als wetenschapper niet voor mijn rekening willen nemen.’

Strategie 2: Dreig de burger met energietekort
Volgens voorstanders van kernenergie staat Nederland een groot energietekort te wachten. Zo maakt M. van Zuilen, persvoorlichter van het Zeeuwse energiebedrijf, in ZEMBLA duidelijk: ‘We zullen uw licht aan moeten houden en daarom kiezen wij ervoor om kernenergie te gebruiken.’
Volgens atoomfysicus professor W. Turkenburg van de Universiteit Utrecht wordt de burger al decennia lang met dit dreigement bang gemaakt. ‘Als we geen kerncentrale bouwen, kunt u uw lichtknopje niet meer bedienen, want er is geen stroom. Dat vind ik faliekante onzin.’ Nederland krijgt in de komende jaren te maken met een energieoverschot en kan juist elektriciteit gaan exporteren.

Strategie 3: Gebruik onwetendheid van de burger
J. Gelok, de burgemeester van Borsele, belooft zijn inwoners dat zestig procent van de bouwactiviteit die een tweede centrale met zich meebrengt, door lokale bedrijven uitgevoerd gaat worden. Maar volgens professor Rotmans valt het tegen met de werkgelegenheid. ‘Wij hebben niet de technische kennis om kerncentrales te bouwen. Dus een groot deel komt uit het buitenland.’
Voor lobbyisten is die onwetendheid precies wat ze nodig hebben. Energieconsultant Kemeling legt in ZEMBLA uit ‘dat het makkelijk is om de leken zand in de ogen te strooien op dit gebied. De gemiddelde persoon weet niet wat groene stroom is of grijze stroom, of een kerncentrale goedkoper is dan een windmolen, wie kan dat eigenlijk beoordelen?’

Strategie 4: Kies een plek met brave burgers
Als het om draagvlak voor een tweede kerncentrale gaat, is Zeeland een perfecte plek. De Zeeuwen staan niet bekend als mensen die snel protesteren of in actie komen. De Borsselse ondernemer K. Pankow schetst het dienstbare karakter van zijn dorpsgenoten: ‘Er zit een bepaald conservatisme, dat herbergt ook in mij. Dat zit gewoon in het Zeeuws zijn, een bepaalde loyaliteit.’
Ook in hun geloof vinden de bewoners houvast als het over kernenergie gaat. De meeste inwoners zijn lid van de gereformeerde kerk. Inwoner K. Walhout vertrouwt er dan ook op dat God Borssele zal behoeden voor een kernramp: ‘Door in geloof te vragen of God dit alstublieft niet wil doen.’

Samenstelling & regie: Hetty Nietsch.
Research: Annette Schätzle.
Eindredactie: Kees Driehuis en Manon Blaas

Deze uitzending van het programma Zembla met de titel KERNCENTRALES VERKOPEN DOE JE ZO! is uitgezonden op zaterdag 21 mei door de VARA en NTR.