NIET REANIMEREN A.U.B

Reanimatiebeleid verzorgingshuizen niet goed geregeld

Bewoners van verzorgingshuizen worden soms tegen hun wil gereanimeerd omdat er geen duidelijke afspraken zijn gemaakt over wel of niet reanimeren. Dit stellen artsen en verpleegkundigen in de uitzending 'Niet reanimeren a.u.b.'.

Reanimatieverklaring

“In verzorgingshuizen is er heel veel onduidelijk. Het is onduidelijk of er afspraken zijn met bewoners of ze wel of niet gereanimeerd willen worden. Het is onduidelijk hoe een reanimatieverklaring er uit moet zien. Als er een verklaring is met een hulpverlener is het de vraag of dat ook met andere hulpverleners is afgestemd. Ambulancepersoneel weet vaak ook niet of er afspraken zijn”, zegt de arts M. Draijer, voorzitter van Verenso, beroepsvereniging van specialisten in de ouderengeneeskunde. Het gevolg is dat bewoners met onderliggend lijden, of bewoners die hun leven als afgerond beschouwen, gereanimeerd worden en achteraf zeggen, had het niet gedaan. Ze lopen de kans op hersenbeschadiging of een verlengd lijden in ziekenhuis of verpleeghuis.

Expliciete wens

Verzorgingshuizen worstelen al jaren met het reanimatiebeleid. De voormalige directeur van een verzorgingshuis, St. Pieters, en Bloklands Gasthuis in Amersfoort, H. Olgers, zet in augustus 2008 de discussie op scherp door voor te stellen dat bewoners vanaf 70 jaar alleen nog te reanimeren als ze expliciet die wens hebben laten vastleggen. Hij heeft dat gedaan omdat reanimatie bij deze doelgroep zou schade kunnen toebrengen, waardoor de levenskwaliteit erg kan verminderen.

Richtlijnen

Na veel kritiek stelt de inspectie voor de gezondheidszorg een onderzoek in en kondigt het ministerie van VWS een richtlijn aan voor het wel of niet reanimeren van kwetsbare ouderen. In ‘ZEMBLA’ blijkt dat die richtlijn er nog steeds niet is. Sterker nog, artsen vinden dat Olgers gelijk had en doen in stilte wat hij destijds voorstelde. Medisch socioloog en verpleegkundige H. van der Wedden deed onderzoek naar reanimatie in Nederland.
“De meeste verzorgingshuizen hanteren zo'n beleid zoals Olgers voorstelde, maar houden het gewoon stil. Die praten er niet over, en misschien is dat wel zo verstandig”, aldus van der Wedden in ‘ZEMBLA’.

15 procent gereanimeerden overleefd

“De Hartstichting heeft vooral oog voor het heroïsche beeld van reanimatie. We zien jonge mensen die succesvol worden gereanimeerd” stelt ouderenarts Draijer in ‘ZEMBLA’. In de uitzending uiten ook andere deskundigen kritiek op de beeldvorming van de Nederlandse Hartstichting. Ze vinden de informatie van de Hartstichting over reanimatie “onvolledig en niet eerlijk”. Vijftien procent van de mensen die gereanimeerd worden overleeft, 85 procent niet. Die laatste groep brengt de hartstichting nooit in beeld. Uit onderzoek van Van der Wedden blijkt dan ook dat mensen denken dat 50 procent of meer van de mensen met een hartstilstand reanimatie overleven. Daarom is het voor artsen en verpleegkundigen heel moeilijk om het thema wel of niet reanimeren bij ouderen bespreekbaar te maken.

“De samenleving verwacht van ons dat we er op springen, terwijl wij weten dat de prognose niet goed is”, aldus een verpleegkundige in ‘ZEMBLA’. Sommige verpleegkundigen zoeken zelfs uitvluchten om niet te hoeven reanimeren ontdekt Van der Wedden tijdens zijn onderzoek. Van der Wedden: “Er zijn verpleegkundigen die soms minder hun best doen, dan zou moeten bij reanimatie, eigenlijk een beetje net doen alsof, de reanimatie saboteren”.

Samenstelling: Thomas Blom
Research: Manon Blaas
Eindredactie: Kees Driehuis

Deze uitzending van het programma Zembla met de titel NIET REANIMEREN A.U.B is uitgezonden op vrijdag 23 september door de VARA en NTR.