De verkenners

Documentaire. De stedeling in Nederland lijkt vergeten dat het ommeland meer is dan een plek waar op zaterdagmiddag doorheen gefietst kan worden. De stad krijgt meer mensen, meer geld en meer aandacht. De afgelopen 60 jaar zijn de plattelandsregio's ten prooi gevallen aan snelle verstedelijking en planologische dwalingen in de landbouw. Afl.: De verkenners. Een verkenning van mogelijke scenario's door denkers, doeners en buitenlui. Socioloog Zygmunt Bauman onderzocht het proces van 'glocalisering' en de invloed daarvan op de hedendaagse identiteit. Die is minder solide dan vroeger, maar wat betekent dat in onze grensregio's? Columnist Bas Heijne verkent het politieke ommeland en bespreekt de politieke kaart van Nederland, die na de verkiezingen van juni 2010 flink veranderde. Traditionele aanhangers van CDA en PvdA verruilden in de regio's hun steun net zo makkelijk voor het populisme van Geert Wilders. Volgens schrijver Frank Westerman spelen ook de grondsoorten in de regio's een rol. Een boer op de klei heeft een andere mentaliteit dan zijn collega's op zand- of veengronden. Succes, rijkdom of armoede wordt er in grote mate door bepaald. Om de snel groeiende bevolking in Nederland een plaats te geven heeft het stedelijk gebied de afgelopen 60 jaar ongebreideld zijn gang kunnen gaan, ten koste van het platteland. Hieraan moet volgens rijksbouwmeester Liesbeth van der Pol een halt worden toegeroepen, omdat het heeft geleid tot een vergaande verrommeling van ons landelijk gebied. We leven in het constante spanningsveld tussen 'living fast' en de wens een wortel uit eigen grond te eten. We moeten weer durven kiezen om buitengebieden met rust te laten en stedelijke centra vooral binnen hun eigen grenzen verder te laten groeien. Tenslotte is ruraal socioloog Jan Douwe van der Ploeg degene die een zonnige toekomst ziet voor het nieuwe boerenbedrijf: wel groot, maar kleinschalig, divers en duurzaam. De enige toekomstbestendige strategie voor de Nederlandse boerenstand. Het meest sprekende voorbeeld van die praktijk is Piet van IJzendoorn, die op zijn boerderij in de Flevopolder niet alleen het land bewerkt, maar ook ons brood bakt. Ondertussen werkt hij met kinderen uit de stad die het moderne leven niet meer kunnen bijbenen. Een inspirerende idealist die nu al vooruitwijst naar de toekomst. Programmamaker Olaf Oudheusden volgt de sporen van de verkenners en ontdekt de mogelijkheden en beperkingen van de Nederlandse regio.

Deze uitzending van het programma Tegenlicht met de titel De verkenners is uitgezonden op maandag 15 november door de VPRO.