De nieuwe Noorderlingen

Voor de Tekentafel aflevering over Noord/Oost-Groningen neemt Tegenlicht zijn intrek in de nieuwbouw van Blauwestad. Vanuit de proefwoning worden de mogelijkheden voor de toekomst van de regio onderzocht. De boeren gebruiken de laatste droge dagen voor het zaaien van de wintertarwe en de bootjes gaan de loods in. Daar tussendoor portretteert Tegenlicht bewoners die ieder op hun manier een ruk aan het roer van de geschiedenis proberen te geven. Hoezo ‘het wordt hier nooit wat’?

In 1989 haalden de inwoners van Berlijn de Muur in hun stad neer. En in het Oost Groningse Scheemda kregen een wethouder en een architect een groots idee. Om de regio –sociaaleconomisch de armste van Nederland- een impuls te geven, zou 800 ha landbouwgrond omgezet worden in een nieuw Oldambt meer. Daaraan moest Blauwestad verrijzen: 1500 zelfbouwkavels. Voornamelijk bedoeld voor vermogende Westerlingen. Ruim twintig jaar later zijn er nog amper 200 kavels bebouwd. En er zijn veel minder Westerlingen gekomen dan gehoopt was. Omdat private partijen zich terugtrokken uit het project is het inmiddels weer publiek bezit: in handen van de provincie Groningen en de onlangs gefuseerde gemeente Oldambt (Winschoten, Scheemda, Reiderland, Blauwestad). In de landelijke media heet het project steevast 'mislukt'. De situatie lijkt symbool te staan voor een gebied dat lastig in beweging te krijgen is. Maar in Oost Groningen is er inmiddels een nieuwe ontwikkelingsvisie voor Blauwestad, zodat het project nu eens wél ten goede gaat komen aan de omliggende regio.

Programmamaker Eugène Paashuis en cameraman/editor Jean Counet verbleven drie weken aan het nieuwe meer, in alle rust en ruimte. En ze maakten er kennis met o.a. een jonge projectontwikkelaar, een bevlogen politicus, een Westerling die nooit meer terugwil, en een boer die inmiddels over zijn eigen land heen vaart. Onder dat Groningse land ontstond ooit de fabelachtige hoeveelheid aardgas waar heel Nederland nog steeds van meeprofiteert. Op het land zelf wisselden in de geschiedenis de wouden, de woestijnen en de watermassa’s elkaar af. En de mensen veranderden mee. Waar eens herenboeren en communisten elkaar naar het leven stonden, treffen we nu de nieuwe Noorderlingen. Niet hun afkomst is van belang, maar hun initiatieven en hun nieuwe mentaliteit.

Regie: Eugène Paashuis
Research: William de Bruijn
Productie: Marie Schutgens
Eindredactie: Henneke Hagen, Jos de Putter

Deze uitzending van het programma Tegenlicht met de titel De nieuwe Noorderlingen is uitgezonden op maandag 13 december door de VPRO. Te gast was Jean Counet.