Leven met stress

Traumatische gebeurtenissen hebben voor sommige mensen enorme gevolgen, terwijl anderen onder grote stress goed kunnen functioneren. Maar als een zwangere vrouw een traumatische gebeurtenis meemaakt, wat zijn dan de gevolgen voor het kind? De aanslagen van 11 september 2001 op het WTC bleken een uitgelezen mogelijkheid om het effect van stress tijdens de zwangerschap te onderzoeken. Dat stress invloed heeft op de ongeboren vrucht ontdekte ook hoogleraar psychologie Bea van den Bergh in een langlopend onderzoek. Zij komt tot de conclusie dat kinderen van moeders die tijdens de zwangerschap erg bezorgd waren, later grotere kans hadden om ADHD te ontwikkelen. De New Yorkse psychiater Rachel Yehuda doet onderzoek naar de gevolgen van stress en de rol daarin van cortisol, een hormoon dat een belangrijke functie heeft in de reactie van het lichaam op stress. Yehuda deed aanvankelijk onderzoek naar de cortisolhuishouding van kinderen van Joden die in concentratiekampen hadden gezeten. Deze kinderen bleken, eenmaal volwassen, een ontregeld cortisolsysteem te hebben, ook al waren ze jaren na de oorlog geboren. De aanslagen op de Twin Towers in 2001 gaven haar de gelegenheid om te onderzoeken wat het effect van stress tijdens de zwangerschap was. Net als de kinderen van oorlogsslachtoffers hadden de kinderen van vrouwen die op 11 september 2001 zwanger waren en daarna een posttraumatische stressstoornis hadden een verstoorde cortisolhuishouding. In Nederland doet Bea van den Bergh, hoogleraar psychologie aan de Universiteit van Tilburg, al sinds 1986 onderzoek naar de invloed van stress voor de geboorte. De kinderen van vrouwen die tijdens de zwangerschap angstig waren, bleken als baby vaker prikkelbaar te zijn. Ook hadden ze op latere leeftijd een grotere kans op ADHD of depressieve klachten dan kinderen van onbezorgde moeders. Volgens Van den Bergh is ADHD een natuurlijke aanpassing van het kind aan een omgeving met veel prikkels.

Deze uitzending van het programma Labyrint met de titel Leven met stress is uitgezonden op woensdag 7 september door de VPRO.