Herrie

Zeedieren kunnen last hebben van lawaai dat door mensen veroorzaakt wordt, terwijl mensen last kunnen hebben van geluid dat helemaal niet bestaat. Onder water heerst stilte, wilde Jacques Cousteau ons laten geloven. Maar niets is minder waar. Vissen en andere zeedieren maken en horen geluid. Vaak kunnen ze dat laatste zelfs beter dan mensen, omdat geluid zich door het water gemakkelijker voortbeweegt dan door de lucht. Ondertussen produceren wij op zee steeds meer lawaai: we baggeren vaargeulen uit, onze scheepsmotoren maken herrie en we bouwen windmolenparken. Die zetten we maar liever in zee, want dan hebben wij er geen last van. Maar voor vissen en andere bewoners van de Noordzee is het misschien een oorverdovend probleem. Er zijn sterke aanwijzingen dat de onderwaterherrie invloed heeft op het gedrag van vissen en zeezoogdieren. Kunnen we er wel ongestoord mee door gaan? Terwijl vissen last hebben van lawaai dat wij niet horen, kunnen mensen last hebben van herrie die niet bestaat. Een piep in je oor of het horen van stemmen, beiden zijn vormen van denkbeeldig geluid, gecreëerd door onze hersenen. Wat veroorzaakt dat geluid in ons hoofd eigenlijk? En waarom wordt het horen van een toon als een lichamelijke ziekte aangemerkt, terwijl het horen van stemmen een psychisch probleem is?

Deze uitzending van het programma Labyrint met de titel Herrie is uitgezonden op dinsdag 29 maart door de VPRO.