Nederland heeft een grote humanitaire traditie. De wens om mensen in nood op te vangen is sterk aanwezig. Maar tussen werkelijkheid en goede voornemens gaapt een diepe kloof. NCRV Dokument Poortwachters registreert de morele en ethische vragen van de ‘beslissers’. Zijn asielzoekers die zich met de taxi laten afzetten bij de poort van het aanmeldcentrum daadwerkelijk op de vlucht, of zijn ze op zoek naar een beter bestaan?
In het afgelopen jaar vroegen ruim 15.000 mensen asiel aan in ons land. De Immigratie- en naturalisatiedienst IND, die moet onderzoeken of een asielzoeker in aanmerking komt voor een verblijfsvergunning, ligt zwaar onder vuur. Politieke partijen ter linker en ter rechter vleugel pleitten voor een parlementaire enquête naar vermeende wantoestanden bij de dienst. Ook vanuit de samenleving groeit de weerstand. De binnenlandse veiligheidsdienst AIVD waarschuwde begin oktober voor toenemend geweld vanuit links radicale kring tegen medewerkers van de dienst.
Filmmaker René Roelofs, die zich met een lange reeks onthullende documentaires over overheidsdiensten een reputatie heeft verworven als chroniqueur van het Nederlandse ambtenarenapparaat, was nieuwsgierig geworden naar het gesloten bolwerk van de IND. Hij kreeg toestemming om vrijuit achter de schermen van de dienst te filmen. De documentaire Poortwachters toont de werkwijze van de IND binnen het aanmeldcentrum Ter Apel in Groningen waar in de zogenaamde 48-uurs procedure over het lot van vluchtelingen en hun families wordt beslist.
IND’ers staan voor de onmogelijke taak uit te maken of de vluchtverhalen waar zijn of niet. De dienst, die werkt met oude Russische stafkaarten om de verhalen van asielzoekers te checken, moet in 48 werkuren uitmaken of een aanvraag geloofwaardig is of niet. Het is een gecompliceerde zoektocht naar de waarheid, die wordt bemoeilijkt door de creativiteit van cliënten die alles in het werk stellen om tot Nederland te worden toegelaten. Zoals het afschuren van de toppen van hun vingers, zodat men onvindbaar is in de
computers van de politie. Van de 15.000 aanvragers in 2008 konden slechts enkele honderden asielzoekers bewijzen dat zij daadwerkelijk in hun vaderland werden vervolgd en dus in aanmerking kwamen voor de begeerde A-status.
Filmmaker Roelofs volgt de IND ook op missie naar Al Tanf, op de grens van
Syrië en
Irak. In het kader van Europese afspraken om het asielbeleid een menselijk gezicht te geven, haalt de IND jaarlijks 500 mensen op uit vluchtelingenkampen. Ter Apel lijkt plotseling ver weg, als de ‘hoorders’ tijdens een woestijnstorm in het kamp geconfronteerd worden met door de UNHCR geselecteerde vluchtelingen die in de rij staan voor een verblijfstatus in Nederland. Ondanks twijfels aan de authenticiteit van de vluchtverhalen, worden de asielzoekers toegelaten tot Nederland.
Deze uitzending van het programma Dokument met de titel Poortwachters werd uitgezonden op maandag 30 november door KRO-NCRV.
Item is niet meer te bekijken
