Goede wijken, slechte wijken

Niet de wijken hebben problemen, maar de mensen en dat probleem heet armoede. Dat concludeert ZEMBLA in de aflevering ‘Goede wijken, slechte wijken’ die zondag 13 mei te zien is bij de VARA/NPS op Nederland 3. In navolging van minister Vogelaar gingen de programmamakers op zoek naar de oorzaken en oplossingen voor het vraagstuk van de probleemwijken.

ZEMBLA streek enkele weken neer in de probleemwijken van Arnhem en sprak uitvoerig met de bewoners. Dat leidt behalve tot een bont pallet aan mensen, ook tot een heldere conclusie: de problemen van de aandachtswijken worden niet opgelost, ze worden verplaatst naar andere wijken.

‘Het is de bedoeling van de rijke lui om de mensen van de laagste bevolkingsklasse uit de buurt te halen en hier alleen maar woningen te bouwen voor mensen met geld,’ zo zegt een boze Surinaamse man uit Malburgen, één van de vier Arnhemse wijken die door de minister als probleemwijk is aangemerkt.

De man blijkt er niet ver naast te zitten. In Malburgen wordt op grote schaal gesloopt. Vooral de allergoedkoopste woningen, de naoorlogse portiekflats, moeten het ontgelden. De belangrijkste reden daarvoor is het spreiden van mensen met de allerlaagste inkomens over andere wijken in de stad, zo zegt de directeur van de woningcorporatie.

‘Social engineering’ heet dat volgens professor André Thomsen: ‘Er zitten te veel lage inkomens en die moeten de wijk uit. Dat krijg je niet voor elkaar als je ze vraagt om het zelf te doen. Dus je sloopt hun woningen en dan moeten ze wel.’

Mensen van buitenaf
Vervolgens ging ZEMBLA naar de wijken waar de mensen met de laagste inkomens uit die gesloopte stadsvernieuwingsgebieden zich opnieuw gaan vestigen. Geitenkamp, in Arnhem- Noord is zo’n wijk. Een prachtig arbeiderswijkje in de stijl van de Amsterdamse School.

De werkloosheid in Geitenkamp is al jaren erg hoog, maar volgens de wijkbewoners worden de laatste jaren de problemen nog veel groter door de komst van ‘mensen van buitenaf’. ‘Er komen mensen van andere wijken, ik zal niet zeggen waar vandaan, maar die konden ze daar niet pruimen en die zetten ze hier maar neer. En dan krijg je problemen,’ aldus een bejaarde Geitenkamper.

Met de meeste wijken in Arnhem gaat het steeds beter, maar de Geitenkamp gaat snel achteruit. Winkels sluiten, scholen krijgen te weinig leerlingen en de bewoners voelen zich steeds onveiliger. En zelfs de jongeren geloven niet meer in een toekomst: ‘Ik wil hier niet mijn kinderen grootbrengen. Niemand hier heeft een HAVO-diploma hoor. Deze jongens zullen nooit meer verdienen dan 15-1600 euro. Dat is criminaliteit aansporen. En waar je mee omgaat, daar word je mee besmet.’

Hoewel de bewoners veel negatiever zijn over hun wijk dan elders in Arnhem, staat de wijk niet op de lijst van 40 probleemwijken. Daarentegen gaat het met veel wijken die door de minister wél als probleemwijk zijn aangemerkt, eigenlijk al een stuk beter.

Volgens Gerrit Breeman, directeur van woningcorporatie De Volkshuisvesting, staat de wijk Malburgen onterecht op de lijst van de minister. Dat heeft te maken met verouderde cijfers: ‘De werkgelegenheidscijfers zijn van 2002. Dat is vijf jaar geleden. En in die vijf jaar zijn hier 600 woningen gesloopt en 400 woningen bijgebouwd, waardoor de hele bevolkingssamenstelling veranderd is.’

Samenstelling & regie: Kees Schaap
Research: Sinan Can
Eindredactie: Kees Driehuis

Deze uitzending van het programma Zembla met de titel Goede wijken, slechte wijken werd uitgezonden op maandag 14 mei door de VARA en de NTR.