Het clusterbom gevoel

Nederlandse pensioenfondsen beleggen in wapenbedrijven die clusterbommen en landmijnen produceren. Ook investeren ze in bedrijven die het milieu ernstige schade toebrengen en in producten die worden gemaakt met behulp van kinderarbeid. Dat blijkt uit onderzoek van het televisieprogramma ZEMBLA en is te zien in de aflevering ‘Het clusterbom gevoel’. ZEMBLA onderzocht onder andere de geldstromen van de pensioenfondsen ABP, PGGM en het Spoorwegpensioenfonds die de controversiële investeringen bevestigen.

‘Clustermunitie is verwerpelijk wapentuig maar we hebben voor ons zelf geen richtlijnen die ons verbieden om daarin te beleggen,’ aldus directeur R. Munsters van het ABP. Ondanks het internationale landmijnenverdrag heeft het ABP ook in landmijnfabrikanten belegd. Maar dat vindt Munsters geen beletsel: ‘Onze strategie is om een aantrekkelijk rendement te maken en de ondernemingen die in de wapenindustrie opereren, laten soms een aantrekkelijk rendement zien.’

Ook het PGGM bevestigt dat ze in zowel clusterbommen als landmijnen beleggen, ondanks een oproep van het Europese parlement om niet meer in dit soort wapenfabrikanten te beleggen. ‘Wij voeren die discussie en ik acht helemaal niet uitgesloten dat we tot de conclusie komen dat wij dat ook niet moeten doen,’ aldus H. Alders, bestuursvoorzitter van PGGM.

Ook investeren de pensioenfondsen in bedrijven die het milieu ernstige schade toebrengen zoals Freeport McMoran, één van de grootste kopermijnen ter wereld. Investeringen in dit bedrijf stonden al eerder ter discussie. In 1999 trok ABN/AMRO zich na kritiek terug uit Freeport McMoran. Uit onderzoek van ZEMBLA blijkt dat ABP, PGGM en de pensioenfondsen van de spoorwegen, het openbaar vervoer, Shell en DSM hierin nog steeds geld beleggen. Geconfronteerd met de feiten sluit Munsters van het ABP niet uit dat ze nu afscheid gaan nemen van Freeport ‘als ondernemingen op grove manier een aantal conventies schenden’.

Kinderarbeid
Tot slot trof ZEMBLA investeringen aan in bedrijven die aan kinderarbeid doen, zoals het Amerikaanse bedrijf Wal Mart. ABP zegt kinderarbeid verwerpelijk te vinden maar geeft wel toe aandelen Wal Mart te bezitten, net als de pensioenfondsen voor de Spoorwegen, het openbaar vervoer, Shell en DSM. Ook het pensioenfonds voor de welzijnssector PGGM heeft belegd in de Engelse supermarktketen Tesco die kleding inkoopt uit een fabriek waar kinderarbeid voorkomt.

De pensioenfondsen in Nederland beheren een vermogen van 671 miljard euro. ZEMBLA deed onderzoek naar zeven grote fondsen van de ruim 600 pensioenfondsen die Nederland rijk is. 90% van de werkende Nederlanders zit verplicht in een pensioenfonds. Maandelijks betalen ze honderden euro’s zonder enig inzicht te krijgen in de manier van beleggen van de pensioenfondsen.

Deze uitzending van het programma Zembla met de titel Het clusterbom gevoel is uitgezonden op zondag 18 maart door de VARA en de NPS.