Wereldvrouwen: 1 uur, 99 jaar

Door de hoge werkeloosheid moeten steeds meer jonge Iraniërs noodgedwongen hun huwelijk uitstellen en daarmee stijgt de seksuele frustratie. De Iraanse autoriteiten hebben daarom een eeuwenoud Sjiitisch gebruik in ere hersteld: het zogenaamde ‘tijdelijke huwelijk’, de Sighe. Filmmakers Negin Kianfar en Daisy Mohr protretteren in ‘1 uur, 99 jaar’ een aantal jonge Iraniërs die van dit ‘flitshuwelijk Iraanse stijl’ gebruik hebben gemaakt. De documentaire biedt een uniek en soms tragisch kijkje in de keuken van de anders zo gesloten Iraanse samenleving.

De helft van de zeventig miljoen inwoners van Iran is onder de dertig en voor hen is er weinig vertier. Om seksueel iets meer bewegingsvrijheid te krijgen, vluchten steeds meer jonge Iraanse stellen in het tijdelijke huwelijk, dat één uur tot 99 jaar kan duren. Sommige mannen zien het huwelijk vooral als useful. “Mijn eerste vrouw had ik al op mijn twintigste.” De huwelijksvoltrekking is eenvoudig: het stel bepaalt zelf voor hoelang het wil trouwen en hoeveel geld ermee gemoeid is en laat dit ‘huwelijkscontract’ door een mullah legaliseren. Hierna kan het ‘echtpaar’ gaan en staan waar het wil, zonder door de religieuze politie lastig gevallen te worden.

Het tijdelijke huwelijk is bepaald niet onomstreden. Sommigen vinden het een verkapte vorm van prostitutie en zijn er fel op tegen, anderen zien het juist als een verantwoorde, islamitische manier om jongeren een beetje meer ruimte te geven. Eén ding is zeker: als het mis gaat trekken de vrouwen aan het kortste eind. De man kan zomaar beslissen dat het huwelijk voorbij is, door simpelweg het contract te verscheuren. De vrouw kan er niet voortijdig onderuit. Als haar man dat wel wil heeft zij geen rechten en moet ze het verder maar uitzoeken. Ze eindigt niet zelden op straat, met een kind dat zijn vader niet meer zal zien. "Soms voelt het alsof mijn vader dood is."

Kianfar en Mohr filmen zowel mannen als vrouwen die een Sighe hebben gedaan. In het religieuze centrum Qom bespreken ze het fenomeen met enkele geestelijken. Ook nemen ze de kijker mee naar het kantoor van Zanan, een prominent en vaak controversieel Iraans vrouwentijdschrift. Daar filmen ze de wekelijkse redactievergadering, waar op dat moment het politiek gevoelige onderwerp besproken wordt.

Regie: Negin Kianfar en Daisy Mohr.

Deze uitzending van het programma Ikon Documentaire met de titel Wereldvrouwen: 1 uur, 99 jaar is uitgezonden op dinsdag 24 maart door de IKON.