Vergeten dwazen

Radomir zuigt de zoveelste sigaret tot aan de filter leeg. Het is de veertigste dag in het dertiende jaar dat hij wakker wordt in niemandsland. Rohypnol en Leponex staan op het menu. Verder wacht een nieuw etmaal van verveling. Sinds 1992 wonen Radomir en twintig andere Bosniërs, merendeels psychiatrische patiënten, achter tralies op de gesloten afdeling van een vluchtelingenkamp in Hongarije.

Hoe ze er ooit terecht kwamen? Radomir herinnert zich de granaatinslagen op het terrein van hun oude kliniek in Bosnië toen daar de oorlog uitbrak. "We werden 's nachts in een bus gezet. 'We gaan op de vlucht!' riep de psychiater." De groep belandde in Hongarije waar ze sindsdien door drie zusters worden verzorgd. "Op een dag komen ze me halen. Ik wil terug naar Bosnië, om daar te sterven," zegt Radomir. Maar dertien jaar later is er nog steeds niemand die hem komt halen.

Tijdens het maken van een reportage over vluchtelingen die in een uithoek van Europa zijn beland, stuit NRC-correspondent voor Zuidoost-Europa Tijn Sadée in Hongarije per toeval op deze groep vergeten Bosniërs. Samen met vriend en regisseur Frans van Erkel besluit Sadée tot een reconstructie van het bizarre verhaal van deze mensen. Hoe raakt een groep schizofrenen uit Bosnië in Hongarije verzeild? Waarom zijn ze daar al dertien jaar? Wat is hun achtergrond, waar is hun familie, welke autoriteit is voor hen verantwoordelijk? Gedurende anderhalf jaar reizen Sadée en Van Erkel van Hongarije naar Bosnië en weer terug en vallen van de ene verbazing in de andere.

Deze uitzending van het programma Holland Doc met de titel Vergeten dwazen is uitgezonden op donderdag 7 december door de VPRO, de NPS, de IKON en Human.