Handel in gehandicapten

ZEMBLA over amateurisme in de zorg

Verstandelijk gehandicapten opsluiten, lijfstraffen toedienen en intimideren. Dit is het regime op een zorgboerderij in Nederland. De afgelopen jaren is het aantal zorgboerderijen en woongroepen voor mensen met een beperking sterk gestegen. Iedereen kan zonder een diploma in de zorg zo’n initiatief beginnen. Eenmaal gestart, houdt geen enkele instantie systematisch toezicht of de mensen goede zorg krijgen. Op sommige boerderijen loopt het daarom helemaal uit de hand. Een 16-jarige jongen werd acht maanden langdurig opgesloten op een kamer. Zijn behoefte moest hij op een emmer doen. In een andere particuliere woongroep incasseerde de eigenaar wel het geld van zijn psychiatrische patiënten, maar gaf hij ze geen dagbesteding. In ZEMBLA vertellen ouders en voormalig werknemers hun verhaal.

De 23-jarige verstandelijk beperkte Carolien bleek buiten medeweten van haar ouders om extra medicijnen te krijgen. De eigenares van de Drentse zorgboerderij Diogenes, H. van den Berg, heeft Carolien een jaar lang het zware medicijn carbamazepine gegeven. Tegen haar ouders werd gezegd dat hun dochter een ‘rustgevertje’ kreeg: ‘Ze hebben Carolien in feite gedrogeerd’. Oud-medewerkers zeggen dat er over het algemeen niet zo nauw met medicijnen wordt omgesprongen: ‘Als iemand te druk is dan geeft mevrouw Van den Berg ze gewoon een pilletje meer. Er wordt geen arts gebeld, de eigenares doet dit op eigen houtje.’ De familie Van den Berg wil geen commentaar geven.

Oud-medewerkers vertellen in ZEMBLA dat er veel geld, bedoeld voor individuele begeleiding, binnenkomt maar dat de gehandicapten deze zorg niet krijgen. ZEMBLA heeft berekend dat Diogenes tonnen overhoudt.

H. Bolster, eigenaar van de woongroep Tootas, beheert voor de meeste bewoners van zijn groep het geld. Zo ook voor de 45-jarige Tonnie. Voor hem ontvangt Bolster 36.000 euro per jaar. Maar in het jaar dat Tonnie bij Tootas zit, krijgt hij amper dagbesteding: ‘Ik deed de hele dag niets’. Ook voor de autistische Melanie gaat het mis. Op de dagbesteding die zij elders heeft mocht Melanie plots niet meer komen. Bolster zegt dat de dagbesteding Melanie niet meer wilde. Dit is niet waar, dagbesteding SARA laat ZEMBLA weten dat Bolster de rekeningen keer op keer niet betaalde.

Reguliere zorgverleners verwijzen vaak door naar deze particuliere woongroepen. Maar de Inspectie voor de Gezondheidszorg beschikt niet over een volledig overzicht, daarom kan zij geen toezicht houden op deze initiatieven. De Inspectie heeft naar aanleiding van aanhoudende klachten over Diogenes deze week een rapport uitgebracht. Ze gaat ervan uit dat de Raad van Commissarissen van Diogenes orde op zaken stelt. Deze wil een interim aanstellen, voor een half jaar. Daarna kan het echtpaar Van den Berg weer terugkomen. Commissaris P. Brongers zegt in ZEMBLA dat hij het echtpaar niet weg kan sturen, omdat zij als aandeelhouders boven de Raad van Commissarissen staan.
Wie zorgt ervoor dat de misstanden echt worden aangepakt?

Deze uitzending van het programma Zembla met de titel Handel in gehandicapten is uitgezonden op zondag 14 maart door de VARA en de NPS.