Het wordt het grootste schandaal en het best bewaarde geheim van de luchtvaart genoemd: de giftige stoffen die bemanning en passagiers in vliegtuigen via de
airco kunnen inademen. In Australië heeft het al tot parlementair onderzoek geleid en ook in het Engelse parlement zijn er vragen over gesteld. Maar in Nederland wordt het tot nu toe doodgezwegen en ontkend. Ondertussen melden zich wereldwijd steeds meer zieke piloten die niet meer kunnen vliegen, waaronder piloten van de KLM. Hoe veilig is het in de lucht? Die vraag stelt ZEMBLA in de aflevering ‘Gif in de Cockpit’, die wordt uitgezonden op zondag 21 februari a.s. om 21.45 uur bij de VARA/NPS op Nederland 2.
De 36-jarige Belg A. Adriaensen vertelt in ZEMBLA dat hij een half jaar geleden stopte met zijn werk als piloot, toen hij dagen achter elkaar geen normaal gesprek meer kon voeren. Zijn geheugen liet hem zo in de steek dat hij de draad van het verhaal voortdurend kwijt raakte. Nog steeds is het slecht gesteld met zijn gezondheid. ‘Ik ben constant zwaar vermoeid en ik heb last van oncontroleerbare trillingen.’ De ex-piloot verloor zijn vliegbrevet omdat hij lijdt aan wat het ‘Aero Toxic Syndrom’ is gaan heten. Een ziekte, die is veroorzaakt door aantasting van het centrale zenuwstelsel door de toxische stof TCP. Veel piloten die lijden aan het syndroom weten dat niet van zichzelf, en stoppen daarom ook niet met vliegen.
De vergiftiging ontstaat door olielekkage in de motor, zeggen deskundigen. Daardoor kan het giftige oliebestanddeel TCP in het aircosysteem terechtkomen. Soms gebeurt het ongemerkt en betreft het kleine hoeveelheden. Soms is er sprake van een ‘fume event’, een wolk van stank en rook die de cockpit en/of de cabine vult. Sommige toestellen zijn er berucht om. Zo zijn er veel meldingen op vluchten in de Boeing 757 en de BAe 146. In Nederland zijn vliegtuigmaatschappijen verplicht om fume events en olielekkage te melden aan de Inspectie van Verkeer en Waterstaat. Maar in de praktijk blijkt dit niet altijd te gebeuren.
In
Engeland zit in het Breakspear Hospital in Hemel Hempstead de neurofysioloog dokter Peter Julu, die tot nu toe al 22 zieke piloten heeft onderzocht. Bij alle onderzochte patiënten ziet hij hetzelfde patroon van afwijkingen. Hij zegt: ‘Ze vertonen allemaal dezelfde verstoringen van het autonome zenuwstelsel, dat bijvoorbeeld de hartslag aanstuurt. Als ze een joystick vasthouden, slaat hun hart al gauw slagen over of gaat het sneller kloppen.’
Deze uitzending van het programma Zembla met de titel Gif in de cockpit werd uitgezonden op zondag 21 februari door de
NTR en BNNVARA.
