Mart Smeets

Smeets, zo blijkt uit de documentaire, is een televisie-icoon over wie zelden in grijstinten wordt gedacht. Vrienden als oud-collega Kees Jansma en Volkskrant-journalist Bert Wagendorp roemen hem als “de grand old man” van de Nederlandse sportjournalistiek, “een onovertroffen commentator, die zijn liefde voor de sport nooit verbergt”, zoals Jansma het uitdrukt.

Smeets' arrogantie
Critici als Johan Derksen (hoofdredacteur Voetbal International) en de Franse columnist Sylvain Ephimenco hekelen in de uitzending Smeets’ arrogantie, ijdelheid en chauvinisme. Smeets zelf toont zich allerminst ontdaan door de wisselende reacties op zijn persoon. “Ik hou zelf ook niet van grijstinten. Nederland is grijs, politici zijn grijs, de meeste lease-auto’s zijn grijs, de meeste maatpakken zijn grijs.”

Amerikaanse sportopvattingen
De documentaire laat zien hoezeer Smeets is gevormd door Amerikaanse sportopvattingen. Zijn vader was directeur-marketing van een Amerikaans bedrijf in Nederland en Mart groeide op met Amerikaanse sportbladen- en helden. Wagendorp: “Hij moet niets hebben van het benepen Nederlandse calvinisme, dat sport beschouwt als de belangrijkste bijzaak van het leven. Smeets is ten diepste een Amerikaan, heeft en afkeer van het carnaval van hossende oranje-menigten”.

Workaholic
In KRO Profiel dringt zich rond Mart Smeets het beeld op van een totale workaholic. Legendarisch is zijn productie: duizenden uitzendingen, honderden columns, tientallen boeken. Zijn kinderen vertellen dat Mart Smeets hen amper heeft zien opgroeien. “Als we drie weken op vakantie gingen, ging papa een dagje mee. Daarna moest hij weer aan het werk”. Ze beschrijven hoe pas in de latere jaren het vaderschap voor Smeets belangrijk is geworden. “Geleidelijk is hij er achter gekomen dat hij eigenlijk best leuke kinderen heeft”. Wagendorp typeert Smeets als “een sportieve zwerver, boven alles verslaafd aan dat heerlijke circus van de Tour de France”.

Uniek
Dat Smeets met enige regelmaat in de publiciteit klaagt over de cultuur van zijn werkgever, de NOS, hoort bij dat patroon, zegt Jansma. In 1984 werd Smeets door zijn bazen zelfs enige tijd op non-actief gezet, nadat hij zich in Vrij Nederland tegenover Ischa Meijer kritisch had uitgelaten over de NOS leiding. Jansma: “Dat soort interviews geeft hij nog altijd jaarlijks weg. Hij is en blijft overgevoelig voor schouderklopjes. Tegelijkertijd is hij wel een man die miljoenen aan de buis kluistert. Zo’n presentator mag je als werkgever best pamperen. Het probleem van Mart Smeets is, dat er nog altijd geen tweede Mart Smeets is. Als commentator blijft hij uniek.”

Smeets zegt in de uitzending nog lang niet toe te zijn aan afscheid, laat staan memoires. “Ik werk niet om een ouevre achter te laten. Ik werk omdat er elke dag sport is”. In huize Smeets, zo blijkt in Profiel, is zelfs al nagedacht over een toekomst grafschrift. “Uitgewerkt”. Zonder datum.

Deze uitzending van het programma Profiel met de titel Mart Smeets is uitgezonden op vrijdag 10 juli door de KRO, de IKON en Human. Te gast waren Kees Jansma, Johan Derksen, Ischa Meijer, Sylvain Ephimenco en Bert Wagendorp.