De bonus in crisistijd 2

Levy met minister Jan Kees de JagerDe verziekte bonuscultuur zou één van de belangrijkste oorzaken zijn van de financiële crisis van de afgelopen jaren: hoge bonussen die in het vooruitzicht werden gesteld, zorgden ervoor dat bankiers alleen maar hun targets wilden halen en geen oog meer hadden voor de eventuele risico’s en belangen van de klant. Maar hoe groot de werkelijke invloed van de bonuscultuur op de totstandkoming van de crisis is geweest en hoe we ervoor moeten zorgen dat het met de bonussen niet weer uit de hand loopt, is een vraag die nog altijd speelt.

Levy is benieuwd wat de relatie tussen bonussen en risicogedrag bij de bankiers is en of de Code Banken, die in het leven geroepen is om dat soort risico’s te verkleinen, ons genoeg bescherming biedt tegen de bankiers van morgen. Econoom Sweder van Wijnbergen vindt de Code Banken in één woord “slecht” en Kilian Wawoe, voormalige bankier en nu hoogleraar bij VU zegt daar het volgende over: “Als een van mijn studenten zo’n werkstuk als de Code Banken had ingeleverd, zou ik hem een 1 geven.”

Gelukkig zijn er ook mensen die Levy geruststellen: zo vindt minister Jan Kees de Jager het aandeel van de bonus in de totstandkoming van de crisis maar “klein” en is hij daarnaast blij met de Code Banken. En Boele Staal, voorzitter van de Vereniging van de Nederlandse Banken is ervan overtuigd dat de Code Banken ervoor zal zorgen dat zo’n crisis als in 2008 nooit meer voorkomt. Maar een experiment van Kilian Wawoe, waarbij je ziet dat studenten er letterlijk een puinhoop van maken als ze voor 100 euro moeten rennen, brengt Levy weer in de war: Is hij zelf ook vatbaar voor de verleidingen van de bonus? Een hersenonderzoek bij de universiteit van Rotterdam biedt uitkomst.

Tussen de onderzoeken en experimenten door bezoekt Levy Ierland waar de gevolgen van de crisis erg zichtbaar zijn: net opgeleverde huizen voor yuppen die leeg staan en taxichauffeurs die 10 uur per dag voor 60 euro moeten werken. In hetzelfde land spreekt Levy met Nick Leeson, de man van 1,4 miljard dollar, die in de jaren negentig door zijn risicovol gedrag in zijn eentje de ondergang van Barings Bank bewerkstelligde. Leeson vertelt Levy, die nog nooit in zijn leven een bonus heeft gehad, wat de impact van de bonuscultuur op zijn leven en zijn werk was.

Deze uitzending van het programma Levy met de titel De bonus in crisistijd 2 is uitgezonden op woensdag 13 juli door de AVRO. Te gast waren Boele Staal, Jan Kees de Jager, Kilian Wawoe en Sweder van Wijnbergen. De presentatie was in handen van Gideon Levy.