Onze biologische klok

Vrijwel alle processen in ons lichaam worden geregeld door een gebiedje dat niet groter is dan een speldenknop: de biologische klok. Rekening houden met je biologische klok is van levensbelang, blijkt uit nieuw wetenschappelijk onderzoek. Niet alleen voor jezelf, maar ook voor de medische industrie. De biologische klok speelt een onmisbare rol in ons lijf. Het bepaalt niet alleen ons slaap- en waakritme, maar regelt bijna alle processen in ons lichaam, denk aan spijsvertering, bloeddruk of nierwerking. Alles in ons lichaam heeft een ritme. Dat betekent ook dat de cellen in ons lichaam gedurende de dag meer of minder gevoelig zijn voor bepaalde stoffen. De werking van een medicijn of een giftige stof wordt dus ook beïnvloed door de klok. Dat principe wordt gebruikt bij chronotherapie: de behandeling van kankerpatiënten met chemotherapie is daarbij afgestemd op het ritme van het lichaam. De chemo wordt toegediend op het moment van de dag dat het lichaam daar het meest gevoelig voor is. En dit lijkt te werken: er zijn betere resultaten, terwijl de bijwerkingen minder heftig zijn. Waarom is chronotherapie nog niet in Nederland geïntroduceerd? Volgens moleculair bioloog Bert van der Horst moeten opleidingen geneeskunde meer aandacht besteden aan de biologische klok. 'Artsen weten vaak niet hoe groot haar invloed is op het menselijk lichaam is', aldus Van der Horst. Maar niet alleen de medische industrie houdt te weinig rekening met de klok, ook wij zelf negeren ons intern horloge. Tachtig procent van de Nederlandse bevolking lijdt aan een sociale jetlag, stelt chronobiologe Martha Merrow. We luisteren beter naar onze sociale klok, onze afspraken en ons werk, dan naar ons biologische ritme. Merrow onderzoekt al jaren de gevolgen hiervan en ontdekte een duidelijk verband met obesitas. Verder aandacht voor de gevolgen van ploegendiensten. En we praten met neurofysiologe Joke Meijer. Zij ontdekte hoe de klok precies werkt en legt nu uit wat het verband is met slecht slapende ouderen. De klok blijkt op alles invloed te hebben... Presentatie: Eric Arends.

Deze uitzending van het programma Labyrint met de titel Onze biologische klok is uitgezonden op zondag 15 juli door de VPRO.