Embryo-on-a-chip

Geen reageerbuis maar een chip met daarop een laboratorium ter grootte van een paar millimeter als de broedkamer voor een embryo. Volledig gecontroleerd pas bevruchte eicellen laten groeien. De resultaten met muizenembryo’s zijn veelbelovend.

IVF wordt sinds 1978 succesvol op mensen toegepast, maar het is eigenlijk een wonder dat het goed gaat. Het hele proces was in beginsel meer een toevalstreffer, dan dat het gebaseerd was op uitgebreid onderzoek. De eicel die uiteindelijk uit kan groeien tot een mens, groeit bij IVF, net als 35 jaar geleden nog steeds eerst op een petrischaaltje in een druppeltje voedingsmedium. Dat gaat opmerkelijk vaak goed. Na de bevruchting, buiten de baarmoeder, groeien de eicellen in drie dagen elk uit tot een klompje van acht cellen, waarna het beste embryo in de baarmoeder wordt geplaatst.

Uit onderzoek van onder andere Séverine le Gac van de Universiteit Twente, blijkt dat muizenembryo’s zich beter ontwikkelen als ze niet op een petrischaal groeien, maar in een omgeving zitten die meer lijkt op een eileider. Om dit te kunnen onderzoeken, ontwikkelde Le Gac een speciale chip waarin zich eigenlijk een klein laboratorium bevindt. Daarin ontwikkelen de muizenembryo’s zich onder volledig gecontroleerde omstandigheden. Het voordeel van het werken met zo’n speciale chip is dat er ook meetinstrumenten ín de chip zitten, waardoor constant gevolgd kan worden wat er gebeurt in het kleine broedkamertje.

De ontwikkeling van de chip is nog in volle gang, maar na de veelbelovende resultaten met muizenembryo’s wordt nu begonnen met onderzoek met menselijke embryo’s. Bij het IVF centrum, VUmc in Amsterdam.

Als dit allemaal al klein klinkt, in dezelfde uitzending duikt Labyrint nog dieper de materie in om op nanoschaal te gaan kijken wat er allemaal mogelijk is met moleculen die zichzelf ordenen tot een soort raketjes. Ooit zullen dat soort systemen een lading medicijnen precies af kunnen leveren op plekken in het lichaam waar en wanneer ze nodig zijn. De Groningse professor Ben Feringa legt uit hoe je autootjes op nanoschaal kunt bouwen en zelfs kunt besturen. Wat dat laatste ooit allemaal mogelijk maakt, laat zich nog raden.

Deze uitzending van het programma Labyrint met de titel Embryo-on-a-chip is uitgezonden op zondag 31 maart door de VPRO.