De mens komt oorspronkelijk uit Afrika; onze voorouders waren zwart. Hoe komt het dan dat een deel van ons is 'verwit'? En zijn we binnenkort weer allemaal mokka-bruin, in deze tijden van globalisering? Volgens Spencer Wells (zie foto onder), de rossige Amerikaans geneticus die we al eerder tijdens onze reis in Rio ontmoetten, is dat ons aller voorland. In aflevering 34 neemt Beagle een kijkje in
Zuid-Afrika en merkt dat het idee van smeltkroes daar nog niet overal even lekker valt.
Bijvoorbeeld bij de trotse blanken in
Zuid-Afrika; 20 jaar na afschaffing van de Apartheid is het voor hen nauwelijks te verteren dat ze van een zwarte voorouder afstammen. Nog steeds is het niet moeilijk om mensen te vinden die voor rassenscheiding zijn, en voor wie vermenging van kleuren een gruwel is.
Met Spencer Wells en zijn 'van origine' Indiase collega Himla Soodyall onderzoeken we de herkomst van een aantal inwoners van deze regenboognatie. In de Kalahari woestijn gaan we op zoek naar Bosjesmannen, die genetisch gezien het dichtst bij de oermens staan.
De 'echte' Bosjesman dreigt uit te sterven; veel meer dan kralensnoertjes rijgen voor toeristen doen ze niet meer. Ze leven als in een reservaat, hebben al hun oude gebruiken verleerd en zijn aangestoken door onze westerse verlangens naar een auto, een huis en een
zwembad. Ze leven in de marge, en zijn daarmee in het nieuwe
Zuid-Afrika in goed gezelschap: even marginaal is de 'white trailer trash' van Coronation Park, de onderklasse van de witte Afrikaners, die geen werk kunnen vinden en dat wijten aan de huidige politiek van positieve discriminatie; bij gelijke geschiktheid, kies voor een zwarte. Vroeger kregen de blanken nog een uitkering of werk bij de spoorwegen; nu horen ze zelf bij het veelkleurig leger van werklozen en bedelaars dat voorheen alleen uit zwarten en kleurlingen bestond.
De toekomstige mens is volgens Wells mokka-kleurig; over 500 jaar is de hele wereldbevolking lichtgetint. Dan verdwijnt het witte ras, zegt Spencer Wells, een ondenkbare zaak voor de conservatieve blanke Afrikanen. Een van hen zegt: "Wij hebben Mozart geleverd, en Beethoven, en Rembrandt. Daar zijn die zwarten nooit mee gekomen. Als je het witte ras laat uitsterven is dat afgelopen - no more Mozarts."
Samen met Zuid-Afrikaans parlementariër Wilmot James, zelf een kleurling, vragen wij ons af: als je op een dag niet meer op kleur kunt discrimineren omdat die bij iedereen gelijk is, wat worden dan de nieuwe discriminerende factoren? Opleiding? Lange neuzen? Geld? Of discrimineren we dan überhaupt niet meer?
Deze uitzending van het programma Beagle met de titel De Mokka-mens werd uitgezonden op zondag 23 mei door de VPRO.
