Mauritius: De Jacht op de Heilige Aap

Mauritius, het eiland van de beroemde uitgestorven loopvogel: de dodo. De Mauritianen hebben genoeg van die reputatie en willen juist als redders van de natuur gezien worden. Helaas zit er een aap in de weg.

In deel 31 van Beagle, in het kielzog van Darwin komt de clipper aan op Mauritius, het eiland dat vooral bekend staat om de uitgestorven loopvogel de dodo, de eerste diersoort op aarde waarvan we zeker weten dat hij door toedoen van de mens uitstierf. Kenneth Rijsdijk, een Nederlandse aardwetenschapper, ontdekte in 2006 een 4000 jaar oud massagraf vol met fossiele dodo-botten, dat van ver voor de komst van de mens stamt.

Toen de Hollanders zich rond 1600 als eersten op Mauritius vestigden, betekende dat het laatste duwtje voor de dodo. Niet omdat ze het beest opvraten, zoals de mythe wil, maar doordat ze langstaart-makaken (beter bekend als de Java aap of Macaca fascicularis) meenamen die de dodo-eieren tot de allerlaatste verorberden.

De Mauritianen balen een beetje van het feit dat ze als 'het grote uitstervingseiland' bekend staan en doen er alles aan zich op een andere manier te manifesteren, namelijk als grote natuurbeschermers. Een van hen, Vikash Tataya, is er heel trots op dat Mauritius ook het eiland is waar de wieg van het dierenbeschermingsbeleid heeft gestaan. 'Conservation was invented here'. Dieren die allang uitgestorven hadden moeten zijn, omdat er nog maar een paar van over waren, hebben ze weer tot grote aantallen kunnen fokken. Maar er zit een scherp randje aan dit mooie verhaal. Want om bepaalde soorten te redden, die 'thuis' horen op het eiland, moeten andere soorten wijken.

De langstaart-makaken zijn het grootste probleem. Eenvoudigweg uitroeien is geen optie: het grootste deel van de Mauritiaanse bevolking is hindoe; voor hen is de aap een heilig dier. Toch berokkent de makaak zoveel schade dat niemand op Mauritius veel bezwaar maakt tegen het feit dat apen nu het belangrijkste exportproduct van het eiland zijn. Ze zijn hier namelijk geëvolueerd tot volledig virusvrije aap, waardoor ze uitermate geschikt bleken als proefdier in laboratoria. Maar of de dierenbescherming hier zo blij mee is..

Deze uitzending van het programma Beagle met de titel Mauritius: De Jacht op de Heilige Aap is uitgezonden op zondag 2 mei door de VPRO.