De school van Beatrix

Het was een wonderlijke man met een wonderlijke school. Maar het wonderlijkste was misschien nog wel dat koningin Juliana haar dochters juist hier naartoe stuurde. We duiken in de geschiedenis van de Werkplaats van Kees Boeke, de lagere school van koningin Beatrix. In het programma vertellen oud-klasgenoten van Beatrix en de 88-jarige dochter van Kees Boeke, Candia, het verhaal van deze bijzondere school. Kees Boeke (1884-1966) is de geschiedenis ingegaan als onderwijsvernieuwer, maar die typering doet hem tekort. Bovenal was hij een idealist, een radicale hervormer die streefde naar een totale maatschappelijke omwenteling. Zijn school is min of meer bij toeval ontstaan. Boeke was wat je noemt een man van principes. De staat vond hij een verwerpelijk instituut, dus betaalde hij geen belasting en weigerde hij ieder gebruik van overheidsvoorzieningen. Hij reisde niet per trein, verstuurde nooit post en gebruikte zelfs geen fiets, omdat daar een rijwielplaatje op moest. En als er op een brug tol werd geheven, dan trok hij zijn kleren uit en zwom naar de overkant. Boeke, die een gezin met acht kinderen te onderhouden had, zwoer op een zeker moment ook het gebruik van geld af, omdat dit volgens hem de wortel was van alle kwaad. Twaalf jaar lang leefden de Boekes van louter giften, het gezin verviel tot bittere armoede en woonde op een zeker moment zelfs in een lekkende tent. De meeste bezittingen waren door de belastingdienst verbeurd verklaard. In 1926 begon Kees Boeke zijn eigen school: De Werkplaats. Niet omdat hij een welomlijnd pedagogisch idee had, maar omdat hij uit principe weigerde nog langer schoolgeld te betalen, dat werd immers ook via de belastingen geïnd. De Werkplaats begon met vier leerlingen (Boeke's oudste dochters) maar was al snel een begrip. Hier werd namelijk op een radicaal nieuwe manier les gegeven. Leerlingen en leraren werden er werkers en medewerkers genoemd en waren allemaal gelijk. Iedereen kon zelf uitmaken wat 'ie deed, bij gymnastiek ginge

Presentatie: Hans Goedkoop.

Deze uitzending van het programma Andere Tijden met de titel De school van Beatrix is uitgezonden op donderdag 25 september door de VPRO. De presentatie was in handen van Hans Goedkoop.