Handel in honger

Torenhoge voedselprijzen leidden in 2008 wereldwijd tot hevige rellen, vooral in ontwikkelingslanden. Hoge voedselprijzen zijn het gevolg van schaarste, bijvoorbeeld veroorzaakt door mislukte oogsten. Maar die hoge prijzen worden nog eens extra opgedreven door een nieuw fenomeen: voedselspeculatie. Dat is het speculeren op financiële markten met de prijs van graan, mais, suiker, cacao, aardappelen, vlees – kortom: voedsel.

Gevolgen voedselspeculatie
Na de ineenstorting van de aandelenkoersen en de huizenprijzen hebben beleggers zich massaal gestort op de voedselmarkt. De hongersnood in de Hoorn van Afrika, die dit jaar het leven van 12 miljoen mensen bedreigde, was het gevolg van extreme droogte, maar werd verergerd doordat speculatie de prijs van voedsel nog hoger maakte. ZEMBLA onderzoekt de gevolgen van hoge voedselprijzen op het dagelijkse leven in Kenia en belicht welke Nederlandse financiële instellingen het sterkst betrokken zijn bij de speculatie in voedselgrondstoffen.

De Verenigde Naties schatten dat wereldwijd 140 miljoen mensen extra aan ondervoeding lijden als gevolg van door speculatie opgedreven voedselprijzen. De speciale VN-rapporteur voor het recht op voedsel, Olivier de Schutter, zegt in ZEMBLA: “Er wordt 20 keer méér mais of graan verhandeld door financiële spelers dan dat er in werkelijkheid aan mais of graan is. Die zien nooit een korrel mais of graan, maar wedden met zoveel geld dat het de werkelijke prijzen van die gewassen opdrijft. Dat is extreem immoreel.”

Research: Norbert Reintjens
Samenstelling en regie: Sander Rietveld
Eindredactie: Manon Blaas

Deze uitzending van het programma Zembla met de titel Handel in honger is uitgezonden op vrijdag 23 december door de VARA en NTR.