Wraak

Promotie gemist door dat onuitstaanbare broekie? Vrouwlief op heterdaad betrapt met de buurman? Hele schooltijd verpest door dat ene rotjong? Situaties, die schreeuwen om wraak, de motor achter veel van ons handelen. Een taboe, maar ook een onuitputtelijke bron van verdrietige of hilarische verhalen. Van een moeder die de moordenaar van haar kind in de rechtszaal doodschiet, tot Rita Verdonk die haar vriend en adviseur opeens beticht van een greep in de kas en in haar eigen mes valt. Hoe ver gaat onze eigen lust tot vergelding? Voor de één is erover fantaseren al genoeg, de ander rust niet voor er bloed vloeit. En wat levert het op? Helpt wraak wel? Het gaat zowel over kleine wraak, bijvoorbeeld op de ex, als over de grote wraak, die vele slachtoffers eist en soms de loop van de geschiedenis bepaalt. Hele naties nemen immers wraak. Bush verklaart de oorlog aan 'de as van het kwaad' uit wraak voor 9/11. De staat Israël reageert op een zelfmoordaanslag standaard met een vergeldingsactie tegen de Palestijnen. Er wordt afgedaald in de diepste krochten van het menselijk brein en op zoek gegaan naar de drijfveren achter wraak. Van de wraak in de zandbak tussen kleuters, die dingen van elkaar afpakken en elkaar op de kop slaan, tot het uitroepen van de War on terror. Wanneer en waarom achten we wraak gerechtvaardigd? Wat bijvoorbeeld te denken van de jongen die wraak wil nemen op de dronken automobilist die zijn vader doodreed en zegt: 'Ik geen vader, hij geen vader?' Of van de werkneemster die in het bijzijn van al haar collega's beledigd en ontslagen wordt en besluit haar ex-werkgever het leven zuur te maken? Hoe reageert iemand wanneer zijn vrouw wordt doodgeschoten door de TBS'er die hij nu juist een kans had geboden om terug te keren in de samenleving? Het wonderlijk fenomeen wraak, twee uur lang, als een belangrijke sociale en maatschappelijke drijfveer, verbeeld in fictie en non-fictie.

Deze uitzending van het programma VPRO Thema met de titel Wraak is uitgezonden op zondag 17 mei door de VPRO.