Schatten van de diepzee

De diepzee. Het is er donker, heel erg zout en de druk is onmenselijk hoog. Toch staan bedrijven te trappelen om kilometers af te dalen naar de zeebodem. Niet onterecht, diep in de zee liggen namelijk de bodemschatten voor het oprapen, als het je lukt om er te komen tenminste.
Tweederde van de aarde is bedekt met zee. Toch weten we meer van de maan dan van onze eigen zeebodem. Vanwege de hoge druk is het verschrikkelijk moeilijk om er onderzoek te doen, laat staan om er mijnbouw te bedrijven.
Toch is dat precies wat het Nederlandse bedrijf Boskalis gaat doen. De baggerspecialisten zetten binnenkort hun grootste schip in om fosfaat te verzamelen op de zeebodem voor de Nieuw-Zeelandse kust, op vierhonderd meter diepte. En het schaarse fosfaat is niet het enige waar mijnbouwbedrijven van over de hele wereld op azen. Op de zeembodem ligt veel meer: van koper, goud en mangaan tot de zeldzame aardmetalen die we nodig hebben voor onze mobieltjes en tablets.
Ondertussen weten we nog bijna niets over het leven in de diepere lagen van de oceanen. Wat voor gevolgen heeft diepzeemijnbouw op deze ecosystemen? Mijnbouwbedrijven zijn erg geïnteresseerd in ‘black smokers’ , diepzeevulkanen die zwarte wolken uitstoten. Hier is onder andere goud en koper te vinden. De omstandigheden zijn er buitenaards; er is geen zuurstof, veel zwavel en het is er pikkedonker. Lang dachten wetenschappers dat er daarom weinig leefde. Maar onderzoekers van de University of Southampton vinden er juist vele nieuwe soorten, zoals een grote krab met een behaarde borstkas.
De biodiversiteit in de diepzee is enorm, het tropisch regenwoud is er niets bij. Met de opkomst van de mijnbouw op de bodem van de oceaan wordt onderzoek naar diepzeeleven daarom steeds belangrijker. Want pas als we weten wat er op grote diepte leeft, weten we wat we moeten beschermen.

Deze uitzending van het programma Labyrint met de titel Schatten van de diepzee is uitgezonden op zondag 10 februari door de VPRO.