De laatste eer

Een documentaire over de honderdduizenden vermiste soldaten, die tijdens de Eerste en Tweede Wereldoorlog achterbleven op slagvelden. Waar in het verleden op Frans en Belgisch grondgebied slag werd geleverd, worden nu wegen aangelegd en Vinex-wijken gebouwd. Nog steeds worden hier resten gevonden van vermiste soldaten.

Wanneer je kijkt naar het glooiende Noord-Franse landschap is het moeilijk voor te stellen welke verschrikkingen zich hier destijds hebben afgespeeld. Achter heggen en tussen bomen schuilen vele monumenten en eindeloze begraafplaatsen ter nagedachtenis aan de miljoenen gesneuvelde soldaten van de twee wereldoorlogen van de afgelopen eeuw.

Al tijdens de Eerste Wereldoorlog had vrijwel elke familie van de oorlogvoerende landen wel één of meer doden te betreuren. Bovendien bleven honderdduizenden families hun leven lang in het ongewisse over het lot van hun vaders en zonen. Nog steeds worden er tijdens bouwwerkzaamheden resten van soldaten gevonden en soms lukt het deze te identificeren.

Dit brengt ons naar de verhalen van zusters, broers en kleinkinderen. Zij vertellen wat het voor de achterblijvers heeft betekend om een familielid vermist te weten. De vrouw van de in 1914 vermist geraakte Wilkinson bleef hopen dat haar man terug zou keren; ze accepteerde haar leven lang geen weduwepensioen. Zijn portret en militaire onderscheidingen waren nog steeds in bezit van zijn kleindochter toen Wilkinson in 2000 gevonden werd tijdens het omploegen van een stuk land even ten zuiden van het Belgische Ieper.

De Amerikaan Joseph Grdenich vroeg zich zijn leven lang af waar zijn oudste broer Frank in 1944 tijdens de invasie van Normandië was neergestort. Twee jaar geleden werd het vliegtuig met daarin de resten van de piloot door amateur-vorsers gevonden. Eindelijk kon hij definitief afscheid nemen. Net als de familie van de Duitse officier Herbert Blochberger die eveneens tijdens de invasie vermist was geraakt en na vijfenvijftig jaar in Normandië werd gevonden.

‘De Laatste Eer’ is een documentaire over vermist geraakte soldaten die plaats moeten maken voor de oprukkende verstedelijking. Bij de vondst van een verloren gewaande soldaat komt de geschiedenis letterlijk naar boven en worden we herinnerd aan de wereldoorlogen van de vorige eeuw.

Deze uitzending van het programma Holland Doc met de titel De laatste eer is uitgezonden op donderdag 7 juni door de VPRO, de NPS, de IKON en Human.