Tjeu van den Berk

Wij denken veel en vinden denken heel belangrijk. Maar volgens schrijver en theoloog Tjeu van den Berk is het denken geen basisfunctie. De basis van religie is de ervaring waar de ratio geen vat op heeft. In het dromen en slapen, eten en drinken, vrijen en ademhalen ligt de ingang voor een spiritueel leven. 'Eerst moet je iets aan den lijve ervaren. Voelen dat het van je eigen ziel is. Pas daarna heeft het zin als iemand zegt: 'Daar moet je het bijbelboek Job ook eens op nalezen'. De ervaring gaat voor de theorie uit.' Tjeu van den Berk wordt als jongeling uitgezonden om in Rome en Lyon theologie te gaan studeren. Onderweg, op het station in Marseille, beseft hij dat hij 'er niets meer van gelooft'. Op dat moment stort het hele bouwwerk van dogma's en leerstellingen voor hem in elkaar. Toch blijven Rome en de godgeleerdheid trekken en begint Van den Berk aan de theologiestudie. Op een goede dag ontmoet hij een man die hem zegt dat denken oppervlakkig is en geen basisfunctie heeft. Ademen, vrijen en eten daarentegen zijn de heilige bewijzen dat we in leven zijn. Deze twee gebeurtenissen, de stoeptegel en de uitspraken van de man, veranderen het leven van de theoloog radicaal. Ten eerste besluit hij te trouwen en verder verdiept hij zich meer en meer in de kunst, in Gustav Jung en in de werking van onze hersenen. Dit resulteert niet alleen in een aantal prachtige boeken, maar vooral in een uniek besef van wat de zin van het leven is. Tjeu van den Berk (1938) studeerde theologie in Rome, Lyon en Nijmegen. Hij promoveerde op een proefschrift over de Duitse theoloog Bonhoeffer en was tot voor kort werkzaam aan de Katholieke Theologische Universiteit in Utrecht. Hij is auteur van verschillende boeken, waaronder Mystagogie en het onlangs gepubliceerde Het Numineuze.

Presentatie: Annemiek Schrijver.

Deze uitzending van het programma Het Vermoeden met de titel Tjeu van den Berk is uitgezonden op zondag 14 mei door de IKON. De presentatie was in handen van Annemiek Schrijver.