Special 100 jaar Elfstedentocht

2 januari 1909 werd de allereerste Elfstedentocht verreden. 100 jaar later besteedt Andere Tijden 75 minuten lang aandacht aan de ‘tocht der tochten’. Met speciale aandacht voor de meest barre aller Elfstedentochten: die van 1963.

'Nu dan, heeren, 'n goede reis. ' Met deze woorden sprak voorzitter Hylkema van de Friesche IJsbond op 2 januari 1909 om 20 minuten over 5 ‘s ochtends de 23 deelnemers aan de allereerste Elfstedentocht moed in. En die moed hadden ze nodig, want dooi en mist maakte de eerste Elfstedentocht allerminst tot een pleziertochtje.

Van de Elfstedentocht van 1909 zijn geen filmbeelden bewaard gebleven. Wel van 1917 en van alle latere tochten. Al in 1929 filmde een onbekend gebleven amateur de doorkomst van de tocht in Harlingen. Velen uren amateurbeelden van de Elfstedentocht staan aan de basis van de 75 minuten durende Andere Tijden-Special. Beelden die grotendeels nog nooit vertoond zijn, en die een bijzonder inkijkje geven in een cultuurhistorisch fenomeen dat volgens weerkundigen gemiddeld nog maar eens in de achttien jaar gehouden zal kunnen worden.

Centraal in "Nu dan, heeren, 'n goede reis" staat de barre tocht van 1963. De tocht die Reinier Paping eeuwige roem verschafte, en die door slechts 127 van de bijna 10.000 gestarte rijders werd voltooid. Door amateurbeelden –deels in kleur!- te gebruiken in combinatie met de destijds grotendeels mislukte liveuitzending van de NTS, is het voor het eerst gelukt om de barre tocht van Paping en de zijnen te reconstrueren. Bovendien wordt in 'Nu dan, heeren, 'n goede reis' het verhaal van drie van de in totaal 69 succesvolle toerrijders gereconstrueerd. Dat zij er in het nachtelijk duister in slaagden om vóór twaalf uur weer terug te keren in Leeuwarden, behoort tot de grootste sportprestaties die ooit in ons land geleverd werden.

'Nu dan, heeren, 'n goede reis' werd samengesteld door Marnix Koolhaas en Dirk Jan Roeleven. De beeldresearch was van Gerard Nijssen.

Deze uitzending van het programma Andere Tijden met de titel Special 100 jaar Elfstedentocht is uitgezonden op donderdag 1 januari door de VPRO. De presentatie was in handen van Hans Goedkoop.