Doet de Nederlandse overheid alles wat in haar vermogen ligt om opwarming van de aarde tegen te gaan? 900 klagers en milieuorganisatie Urgenda vonden van niet. De Limburgse advocaat Roger Cox spande namens hen een rechtszaak aan tegen de Nederlandse staat en werd in het gelijk gesteld. Het inmiddels historische Urgenda-vonnis kreeg wereldwijd aandacht en navolging en verplicht de Nederlandse staat tot een CO2-emissiereductie van 25% in 2020, zoals in het verdrag van Kyoto is vastgelegd. VPRO Tegenlicht volgde het proces van dichtbij en laat zien dat één man wel degelijk het verschil kan maken. Het kabinet heeft besloten om in hoger beroep te gaan, wat overigens geen opschortende werking heeft op de uitvoering van het vonnis. Op 24 juni 2015 werd er uitspraak gedaan in deze geruchtmakende zaak tegen de Nederlandse staat: de klimaatzaak. De Nederlandse staat heeft zich in 1997 met een handtekening onder het Kyoto verdrag gecommitteerd aan het terugdringen van klimaatverandering. Als zij niet het economische- en klimaatbeleid voeren dat daarvoor nodig is, brengt zij immers haar eigen bevolking in groot gevaar, vindt Cox. VPRO Tegenlicht volgde Roger Cox vóór en achter de schermen tijdens de voorbereidingen, de zitting en tijdens de spectaculaire uitspraak van de rechter op 24 juni jl. in Den Haag die Cox, tegen alle verwachtingen in, in het gelijkstelde. Mag de rechter op de stoel gaan zitten van de uitvoerende macht? Dat is de hamvraag in deze geruchtmakende rechtszaak. Tot grote verrassing van velen oordeelde de rechter dat de Nederlandse staat wel degelijk een zorgplicht heeft in deze kwestie en dat de rechterlijke macht om die reden een aanwijzing mag geven aan de uitvoerende macht, waarbij zij een verordening kan opleggen met betrekking tot het te voeren beleid. Deze historische uitspraak van de Nederlandse rechter kan wereldwijd grote gevolgen hebben voor andere milieurechtszaken die nog gevoerd worden. Michael Gerrard, hoogleraar milieurecht aan de Columbia Law School, zegt hierover in de uitzending: 'The Dutch case is unique in saying the politicians haven't done their job.' De discussie onder politici en juristen is gaande. Wordt dit een precedent waarbij ontevreden burgers steeds vaker tegen hun tekortschietende regeringen zullen zeggen: 'See you in court?' Inmiddels hebben elf bekende Belgen een soortgelijke dagvaarding bij de Belgische overheid in de bus gegooid. Ook zij hebben Roger Cox als advocaat in de arm genomen. In
Noorwegen en
Engeland worden intussen ook klimaatzaken voorbereid.
Deze uitzending van het programma Tegenlicht met de titel De klimaatzaak werd uitgezonden op zondag 20 september door de VPRO.
