26-1-2010

In verwarrende tijden waarin het samen leven ook in Nederland onder druk staat, leggen we ons oor te luister bij visionaire denkers. Wie zijn wij, nu onze identiteit niet langer vanzelfsprekend is? Wie willen we worden? En welke wereld willen we achterlaten aan onze kinderen? We gaan in gesprek met acht filosofen en schrijvers van wereldformaat. Om antwoorden te vinden op prangende vragen in een snel veranderende wereld en om zo weer nieuwe hoop te krijgen voor de toekomst. Een inburgeringscursus tot wereldburger. Afl.: Mensen moeten zich thuis kunnen voelen. Hoe creëren we een samenleving waarin we ons verbinden met elkaar en een sense of belonging, geborgenheid ervaren? Hoe kunnen we gevoelens van ontheemding laten verdwijnen? Zijn we voor ons geluk aangewezen op anderen of leven we uiteindelijk toch alleen voor onszelf? Een verhaal over verlangen naar bestemming en betekenis. De denkers: Charles Taylor Politiek geëngageerd moraalfilosoof met een actuele boodschap voor de hedendaagse maatschappelijke problemen. 'Zonder enige religieuze dimensie of hoop kunnen we niet. Dan verloochenen, ja smoren we onze menselijkheid. Die bronnen van hoop, die moeten we herontdekken.' Antjie Krog Gelauwerd dichteres en jarenlang het blanke geweten van Zuid-Afrika, deed verslag van de Waarheids- en Verzoeningscommissie onder bisschop Tutu. 'Iemand zei me dat het woord 'medemenselijkheid' in het Nederlands niet meer voorkomt. Dan moet je alert zijn: als zulke belangrijke woorden niet meer gebruikt worden, dan beweeg je je misschien een gevaarlijke kant op.' Ian Buruma Nederlands-Engels sinoloog, japanoloog, publicist en hoogleraar mensenrechten, democratie en nieuwe media in New York. 'Kosmopoliet zijn betekent: verschillende dingen tegelijk zijn, of soms verschillende dingen op verschillende momenten. Dit betekent dat we vertrouwd moeten zijn met veel verschillende culturen, zowel thuis als over de grens.' Susan Neiman Joods-Duits-Amerikaanse moraalfilosofe, schreef een handboek voor volwassen idealisten. 'Mensen zijn zich er voor gaan schamen dat ze oordelen over goed en kwaad. Het is juist door onze diepe menselijkheid dat we ons een betere wereld voor kunnen stellen en ons daar vervolgens voor in willen spannen.' Nasr Abu Zayd Egyptische koranwetenschapper die midden jaren '90 uit Caïro vluchtte en sindsdien aan de Universiteit Leiden doceert en onderzoekt. 'Hoe rijker je identiteit is, hoe meer aspecten je met andere mensen deelt en hoe soepeler je met verschillen om kunt gaan.' Jonathan Sacks geridderd Brits opperrabijn en filosoof die zich hoopvol en met gevoel voor humor in het interreligieuze debat stort. 'De samenleving is het huis dat we samen bouwen: christenen, Joden, moslims, hindoes, atheïsten en humanisten. Beschaving geeft ruimte aan verschillen.' Zainab Al-Suwaij kleindochter van een Iraakse groot-ayatollah, afstammeling van de profeet Mohammed en oprichter van het American Islamic Congress in Washington. 'Geef een stem aan de gematigde en vredelievende vertegenwoordigers van religies, in plaats van aan de opruiers. Daarin ligt de weg naar een betere samenleving.' Dominique Moïsi Frankrijks invloedrijkste politicoloog en oprichter van het veelgeprezen Institut Français des Relations Internationales (IFRI). 'Mijn vader overleefde Auschwitz en leerde me wat hoop is. Hoop maakt je beter. Zonder hoop kun je niet overleven. Dat is niet emotioneel of gemakkelijk, maar diep humanistisch.'.

Deze uitzending van het programma LUX: Verlicht de geest is uitgezonden op dinsdag 26 januari door de IKON.