Wie was oma Bertha?

20 jaar illegaal in Nederland
Kruispunt vertelt het bijzondere levensverhaal van de 74-jarige Bertha Puentes Acosta. Deze kleurrijke Columbiaanse is een bekende verschijning in Amsterdam. Ze verblijft al meer dan 20 jaar illegaal in Nederland en leidt hier een zwervend bestaan. Ze reist met een koffertje en een gitaar van plek naar plek. In april dit jaar wordt ze in licht verwarde toestand aangehouden. Een paar maanden later overlijdt ze in een cel. Hoe kon dit gebeuren?

Appeltaart
Vrienden en kleinkinderen vertellen in Kruispunt over de periode dat Bertha illegaal in Nederland was. Kleinzoon David: “Ze was geen oma-oma die appeltaarten en koekjes bakte. Maar ze was lief en ik kon met haar lachen. Ze was meer een vriend. Ze logeerde regelmatig een paar dagen bij ons en trok dan weer verder. Oma Bertha kon niet lang op één plek blijven. Ze genoot teveel van haar vrijheid en onafhankelijkheid. Ze kent alle adresjes waar ze goedkoop kan eten en koffiedrinken. De Columbiaanse spreekt nauwelijks Nederlands maar weet met behulp van haar gitaar, haar charme en humor makkelijk vrienden te maken.

Illegaal
Bertha Puentes is illegaal in Nederland. In Columbia werkte ze als verpleegkundige en ze trad ook op als zangeres en flamenco danseres. Na een overval besluit haar familie haar naar Nederland te halen. Bertha heeft een zoon die hier een gezin heeft gesticht. Met vijf Nederlandse kleinkinderen denkt de familie dat het oma Bertha wel zal lukken om een verblijfsvergunning te krijgen. Maar dat blijkt minder makkelijk dan gedacht.

Kamp Zeist
Bertha verhuist regelmatig van kamer naar kamer. Elke zondag gaat ze naar de Nicolaaskerk naar een dienst voor Spaanstaligen. Ze woont ruim tien jaar in Nederland wanneer de politie haar op een ongelukkige dag treft. Bertha is in de war en probeert de snelweg over te steken. Dan blijkt dat haar papieren niet in orde zijn. De Columbiaanse gaat naar het detentiecentrum Kamp Zeist. Amnesty International bezoekt haar daar en schrikt van haar slechte medische toestand. Bertha heeft een opgezet blauw been, is verward en depressief. Kamp Zeist is niet uitgerust om goed voor Bertha te zorgen, maar wat moet er dan met haar gebeuren? Via Rotterdam gaat ze uiteindelijk naar het uitzetcentrum Ter Apel.

Illegaliteit niet strafbaar
Op 23 september 2010 overlijdt Bertha Puentes Acosta in Ter Apel, 74 jaar oud. Naar de doodsoorzaak loopt op dit moment een onderzoek. Haar dood heeft veel maatschappelijke onrust veroorzaakt. De PvdA heeft inmiddels kamervragen gesteld. Waarom moest Bertha opgesloten worden? Amnesty noemt de opsluiting van Bertha in strijd met de mensenrechten, omdat iIllegaliteit geen strafbaar feit is. Amnesty roept de Nederlandse regering daarom op vreemdelingendetentie alleen toe te passen als er geen alternatieven zijn. En te zorgen voor een humaan regime.

Deze uitzending van het programma Kruispunt met de titel Wie was oma Bertha? is uitgezonden op donderdag 11 november door de RKK. Item is niet meer te bekijken