6-11-2016

Wetenschapsprogramma over hoe de vouwprincipes van het aloude Japanse origami nu op allerlei wetenschapsgebieden worden toegepast. Elk Japans kind leert op school origami: een vierkant velletje papier tot een kikker of een lotus vouwen. Een schaar of lijm komt er niet aan te pas; de vorm ontstaat puur door het vouwen. Een oeroude kunst, die echter sinds twintig jaar een razendsnelle evolutie doormaakt, die impact heeft op alle aspecten van onze samenleving. Wiskundigen en computerwetenschappers stortten zich, in eerste instantie voor de lol, op origami, wat heeft geresulteerd in uiterst verfijnde en schijnbaar onmogelijke modellen, van koekoeksklokken tot de Notre Dame - allemaal van één vierkant vel papier. Deze origamifreaks hebben ontdekt dat met origami alles te vouwen is, dat je elk 3D-object kunt creëren, mits je vel papier groot genoeg is. Op grond van deze ontwikkelingen zijn biologen zich gaan afvragen of origami niet feitelijk een poging is de natuur na te bootsen. En inderdaad, alles in de natuur wat zich ontwikkelt en verandert, is geplooid en gevouwen: gebergten, bloesems, de hersenen. Het leven is een oneindig proces van vouwen en ontvouwen. Het is het zuinigste en efficiëntste proces in de natuur. En, zo blijkt, vouwen is niet alleen bepalend voor het ontwerp, maar ook voor de functie. Deze 'origami-filosofie' is inmiddels ook omarmd door onderzoekers in de robotica, geneeskunde en biologie, en nanotechnologie. Zij onderzoeken hoe materialen en moleculen rimpelen, draperen, plooien en kreuken. Door origamitechnieken steeds verder te verfijnen proberen ze de universele principes van het proces van vouwen in de natuur te doorgronden en te dupliceren. In The Origami Code wordt dit stilzwijgende ontcijferen en leren doorzien van een totaal nieuwe dimensie van de werkelijkheid verkend. Deze documentaire laat zien hoe de oeroude kunst van het vouwen geïntegreerd is in het modernste wetenschappelijk onderzoek, en een doorslaggevende rol zou kunnen spelen bij de nieuwste ontwikkelingen in de biotechniek.

Deze uitzending met de titel The Origami Code werd uitgezonden op zondag 6 november.