De Lege Plek

In de documentaire De Lege Plek onderzoekt John Appel hoe een dorpsgemeenschap omgaat met een collectief trauma. Vijfendertig jaar na de gijzeling van een lagere school laat de film zien hoe moeizaam het verwerkingsproces van zo’n ingrijpende gebeurtenis verloopt. Een film over zwijgen, angst, verdriet en liefde. Op 23 mei 1977 wordt het Drentse dorp Bovensmilde wereldnieuws. Vier jonge Zuid-Molukkers gijzelen op die warme lentedag een lagere school met daarin 105 kinderen en vijf leerkrachten. De Molukkers hopen met de gijzeling van hun eigen dorpsgenoten hun strijd voor een onafhankelijke Molukse republiek kracht bij te zetten. Ze denken tevens met de gijzeling een ijzersterke troef in handen te hebben ter ondersteuning van de gelijktijdige treinkaping bij De Punt, iets verderop op het traject Assen-Hoogeveen. De kinderen zitten vier dagen opgesloten in de school voor ze worden vrijgelaten. De onderwijzers zitten daarna nog ruim twee weken vast voordat ook zij ongedeerd naar buiten komen. Tanks rijden het schoolgebouw binnen en de Molukkers worden overmeesterd. Tegelijkertijd wordt de treinkaping bij De Punt op gewelddadige manier beëindigd. Het zijn beelden die de hele wereld over gaan. De school wordt kort daarna afgebroken. 35 Jaar na de gijzeling ligt het grasveld nog steeds braak. De lege plek staat symbool voor een mentaliteit van zwijgen in plaats van spreken, laten rusten in plaats van oprakelen, vergeten in plaats van herinneren. Een litteken dat is overgebleven in een dorpsgemeenschap waarin de verscheurdheid tussen de Molukkers en de Smillenaren nog altijd voelbaar is. Na dertig jaar kruipen de betrokkenen langzaamaan uit hun schulp. Trauma’s die lange tijd verstopt waren, komen geleidelijk naar buiten. De toenmalige hoofdonderwijzer, een aantal scholieren uit de 5de klas van destijds en hun ouders worden geportretteerd in hun soms onmachtige poging om met het verleden in het reine te komen. De Lege Plek maakt deel uit van de serie “Ondertussen in Nederland” van HUMAN.

Deze uitzending van het programma Holland Doc met de titel De Lege Plek is uitgezonden op donderdag 24 mei door de VPRO, de IKON, Human en NTR. De presentatie was in handen van John Appel.