Kees van Houten

Toen Kees van Houten werd geboren, stond de wereld in brand: in het Zuiden van Nederland klonk mitrailleurvuur en werd een brug tot ontploffing gebracht. Eerste Pinksterdag, 12 mei 1940. Ook de beklemmende rooms-katholieke geloofsgemeenschap zorgde voor een minder geslaagde jeugd, waardoor hij geteisterd werd door een spraakgebrek. Van Houten vond zijn uitlaatklep in de muziek: via de piano, het kerkorgel en het docentschap wist hij zich te bevrijden van angsten en onzekerheden. Daarbij hielp ook een studie van de astrologie; de samenhang tussen de krachten in de kosmos en het leven op aarde versterkte zijn religieus besef.

Tijdens zijn orgelstudie ontdekte hij Bach en raakte hij gefascineerd door de volmaakte balans tussen gevoel en verstand in Bach’s werken. Hij schreef er verschillende boeken over. Vorige maand verscheen, in eigen beheer, zijn boek Johannes-Passion versus Matthäus Passion. Cruciaal en centraal in de Matthäus Passion staat voor Bach de verloochening door Petrus. Daarom koos van Houten als ‘heilige tekst’ voor het fragment uit het Matteüs-evangelie waarin Petrus Jezus verloochent en zich dan herinnert wat Jezus heeft voorspeld. “…Hij ging naar buiten en huilde bitter”. In Bach’s Matthäus wordt het verraad gevolgd door de onvergetelijke aria Erbarme Dich. “Maar,” zegt Van Houten, “Bach ging nog verder: hij liet de aria voor één keer volgen door een koraal. Het koraal van de vergeving.”

Als concerterend organist treedt Kees van Houten nog steeds op. Ook geeft hij lezingen, met name over de muziek van Bach.

Deze uitzending van het programma Het Vermoeden met de titel Kees van Houten is uitgezonden op zondag 17 maart door de IKON.