Slotervaart is een van de bekendste en beruchtste allochtone wijken van Amsterdam. Een buurt met een verontrustend hoog aantal jongeren dat voortijdig de school verlaat. In het afgelopen jaar verlieten in Amsterdam 10.000 jongeren er voortijdig de school. Bij allochtone leerlingen ligt het percentage voortijdig schoolverlaters zelfs rond de 50%. Slotervaart staat bekend als de buurt waarin
Mohammed B. opgroeide, maar is ook de buurt met de eerste Marokkaans-Nederlandse stadsdeelvoorzitter van ons land, Achmed Marcouch. In het tweeluik Pas op voor de leerplichtambtenaar! volgt filmmaker René Roelofs een jaar lang de tumultueuze ontwikkelingen op de afdeling Leerplicht van dit Amsterdamse stadsdeel.
Leerplichtambtenaar en voormalig politieman Abdel Betti krijgt een melding van een school binnen over de vijftienjarige Redouan. Hij is al een hele tijd niet meer op school geweest. Volgens vrienden zit hij dag en nacht achter de
computer en bezoekt hij islamitische sites. Redouan noemt zijn moeder een hoer en eist dat zij een hoofddoekje draagt, net als de moeders van zijn vrienden. De school meldt zijn verzuim, men is bang dat hij radicaliseert.
De vijftienjarige Fatima heeft het afgelopen kwartaal al 56 uur school verzuimd. Zij mist vaak de eerste uren en komt pas laat op school. Leerplichtambtenaar Nesrine Adlani belt met haar vader. Die vertelt dat Fatima ‘s avonds het huis in een veel te kort rokje verlaat en regelmatig de hele nacht wegblijft. Vader en moeder zijn al bij de politie en bij alle mogelijke hulpinstanties geweest, maar niemand kan hen helpen. Hun hoop is nu gevestigd op de leerplichtambtenaar. Adlani vermoedt dat Fatima in een loverboy-circuit terecht is gekomen en trekt op onderzoek uit.
Op het Stadsdeelkantoor Slotervaart werken acht ambtenaren aan de uitvoering van de Leerplichtwet. Hun werk klinkt op papier eenvoudig: Scholen melden ongeoorloofd verzuim, en de leerplichtambtenaar komt in actie als het nodig is: Hij nodigt de leerling en zijn ouders uit voor een gesprek en geeft naar aanleiding van zijn bevindingen een waarschuwing of maakt proces-verbaal op. Het Openbaar Ministerie beslist dan of er tot vervolging wordt over gegaan of dat de zaak wordt afgedaan met een schikking. Maar in de praktijk werkt het anders.
Als er iets mis is met een jongere merk je dat het eerst op school. Als kinderen structureel school verzuimen is er vaak meer aan de hand. Onvolledige gezinnen, huiselijk geweld, verwaarlozing, gebrek aan ouderlijk gezag zorgen ervoor dat een jongere gaat spijbelen. Als leerplichtambtenaar kun je dan boetes uitdelen, maar daar los je niets mee op. De laatste jaren groeit het besef dat het toezicht op de Leerplichtwet van groot maatschappelijk belang is. De leerplichtambtenaar besteedt daarom, naast het schrijven van proces-verbalen, een groot deel van zijn tijd aan het houden van spreekuren op probleemscholen en het organiseren van hulpverlening voor probleemleerlingen of –gezinnen.
Deze uitzending van het programma Dokument met de titel Pas op voor de leerplichtambtenaar! (1/2) werd uitgezonden op maandag 26 mei door KRO-NCRV.
