Fotograaf Mike Disfarmer - Portret van Amerika
Mike Disfarmer (1884-1959) was een portretfotograaf uit het Zuiden van de
Verenigde Staten. Vanaf de Eerste Wereldoorlog tot aan de vroege jaren vijftig fotografeerde hij in het kleine bergdorpje Heber Springs eenvoudige mensen van het Amerikaanse platteland.
Toen Disfarmers zwart-wit foto's eind jaren zeventig opnieuw ontdekt werden, vergeleken recensenten zijn ambachtelijke fotografie met het artistieke werk van Diane Arbus en Irving Penn. Al snel rezen de prijzen voor Disfarmers werk de pan uit.
Recensenten prijzen Disfarmers markante portretfoto’s als het werk van een ‘artistiek genie’ en zijn oeuvre als ‘klassiek binnen de geschiedenis van de Amerikaanse fotografie’. De documentaire vormt een ontdekkingstocht door het werk van Disfarmer, maar onderzoekt ook zijn invloed binnen de hedendaagse New Yorkse kunstwereld én wat hij betekent heeft voor zijn woonplaats Heber Springs.
In 1976 werd er een frappante ontdekking gedaan in de kunstwereld - een serie glasplaatnegatieven gemaakt door een tot dan toe onbekende fotograaf met de naam Mike Disfarmer. Het waren portretfoto's van eenvoudige Amerikanen, gemaakt in de periode van de Eerste Wereldoorlog tot aan de vroege jaren vijftig. De foto's waren treffend in hun grimmige eenvoud, hun compromisloze eerlijkheid en hun hypnotiserende directheid. Ze hadden een raadselachtige en tegelijkertijd intieme sfeer en werden al snel vergeleken met het werk van August Sander, Diane Arbus en Irving Penn.
In recente jaren is de belangstelling voor Disfarmers' werk enorm gegroeid, als gevolg van de heftige competitie tussen New Yorkse handelaren in kunstfotografie bij het verwerven van zoveel mogelijk originele prints. In Heber Springs en omgeving, de woonplaats van Disfarmer, is een soort gold rush ontstaan nu inwoners hun oude fotoboeken induiken om te zien of ze iets kunnen vinden dat interessant kan zijn voor kunsthandelaren en verzamelaars. Afdrukken die ooit geproduceerd zijn voor 25 dollar cent worden nu verkocht voor prijzen die op kunnen lopen tot vijfentwintig duizend dollar. Hoewel we weinig weten over Disfarmers achterliggende motieven bij het maken van zijn foto's, lijkt het niet waarschijnlijk dat hij streefde naar artistieke onsterfelijkheid. Hij zag zichzelf als een ambachtsman, niet als kunstenaar. Dat maakt het enigszins ironisch dat hij decennia na zijn dood een mate van roem en erkenning verworven heeft waar andere fotografen alleen maar van kunnen dromen.
Deze uitzending van het programma Avro Close Up met de titel Fotograaf Mike Disfarmer is uitgezonden op dinsdag 16 juli door de AVRO.
