18-10-2009

Deel 6. De Clipper Stad Amsterdam is aanbeland in Fernando de Noronha, voor de Braziliaanse kust. In de loop van de tijd heeft dit ‘goddelijke eiland’ een ware metamorfose ondergaan. Tegenwoordig is het een exclusief vakantie-oord. Maar in de negentiende eeuw stond het vooral bekend als een onmenselijk verbanningsoord voor gevangenen. Presentator Dirk Draulans gaat op zoek naar het spanningsveld tussen die tegenpolen: over de tegenstelling tussen hel en paradijs, tussen geloof en wetenschap, tussen evolutietheorie en religie. Tussen het einde van de reis met de Beagle en de publicatie van ‘On the origin of species’ lagen maar liefst 23 jaar. Natuurlijk had Darwin die tijd nodig om zijn evolutietheorie te bedenken, uit te werken en te vervolmaken. Maar er was ook een nogal gelovige echtgenote die over zijn schouder meekeek. En bovendien realiseerde hij zich als geen ander de gevolgen van zijn gevaarlijke idee: in de evolutietheorie is geen plaats voor een almachtige god, voor het scheppingsverhaal waarmee de mensheid eeuwenlang was opgevoed. Dat de wereld geschapen was in zes dagen en sindsdien grotendeels onveranderd was gebleven. Het was een worsteling die zich heden ten dage nog steeds voltrekt. Zijn geloof en wetenschap elkaars tegenpolen? Zijn ze met elkaar te verenigen? Of zijn het twee volstrekt verschillende domeinen die onafhankelijk van elkaar een eigen waarde hebben? En hoe zit dat met de opvarenden van de Clipper stad Amsterdam? Welke positie kiezen zij in dit debat? Aan boord: James Barlow, afstammeling van Charles Darwin en gelovig Christen. En in Engeland: Redmond O’Hanlon, de atheïst die met zijn gezondheid worstelt. Mag hij weer aan boord of moet hij eenzaam en alleen in Engeland achterblijven. En op het zwaar katholieke Fernando de Noronha ontmoeten we heel toepasselijk een gelovige visser die zelf een oplossing heeft bedacht voor het probleem: God heeft Darwin en dus ook de evolutietheorie geschapen.

Deze uitzending van het programma Beagle is uitgezonden op zondag 18 oktober door de VPRO. De presentatie was in handen van Dirk Draulans.