Tussen wal en schip

Terug naar de Kruisberg in Doetinchem. Nu een halfopen gevangenis, in 1958 een detentiecentrum voor Indonesische verstekelingen die illegaal naar Nederland kwamen. 'Waarom werden wij hier als criminelen opgesloten?' vraagt Charles Ferdinandus (73) zich af. Hij is nog steeds boos. Samen met zijn broer Max (77) en Thijs Warella (73) is hij voor het eerst in 53 jaar terug in de Kruisberg. In 1958 komen vanuit Indonesië tientallen verstekelingen op het passagiersschip Johan van Oldenbarnevelt naar Nederland. Ze hebben Nederlandse voorouders en willen weg uit het land van Soekarno. Maar hier zijn ze niet welkom. Na aankomst in Amsterdam worden de verstekelingen gedetineerd. Tot hun woede, want ze voelen zich Nederlander. Wanneer 37 jonge mannen definitief terug moeten, barst in Nederland een ongekend protest los. In de nacht van 29 september worden de 37 mannen onder politiebegeleiding afgevoerd naar Amsterdam, waar de Johan van Oldenbarnevelt klaar ligt voor de retourreis naar Indonesië. Ze zullen de reis doorbrengen in een afgerasterd deel van het achterdek, bewaakt door politie. Een aantal jongens huilt, bang voor wat hen in Indonesië te wachten staat. Thijs Warella: 'Voor de Indonesiërs ben je een landverrader.' In Nederland loopt de kwestie inmiddels steeds hoger op. Opvallend pleitbezorger voor de 37 is VVD-kamerlid mej. Ten Broecke Hoekstra die de terugzending 'onmenselijk, onverantwoord en onaanvaardbaar' noemt. Op het laatste moment grijpt de rechter in en verandert het schip van koers: de jongens worden naar het - toen nog Nederlandse - Nieuw-Guinea gebracht.

Presentatie: Hans Goedkoop.

Deze uitzending van het programma Andere Tijden met de titel Tussen wal en schip is uitgezonden op zaterdag 8 oktober door de VPRO. De presentatie was in handen van Hans Goedkoop.