2-3-2013

De regionale toetsingscommissies euthanasie beoordeelden tot nu toe 26 meldingen van euthanasie door Levenseindekliniek-artsen. Allen voldeden aan de wet en kregen het predicaat "zorgvuldig". Dat zegt voorzitter Willie Swildens van de toetsingscommissies in Nieuwsuur.

Deze commissies beoordelen of de gevallen van euthanasie of hulp bij zelfdoding door een arts volgens de wet zijn verlopen. Bij twijfel kan justitie tot vervolging overgaan.

Onkunde
Alle Levenseindekliniek-zaken zijn het afgelopen jaar door de vijf regionale toetsingscommissies bekeken en niet door één commissie, zoals gangbaar is. Volgens Swildens gebeurde dit om een gedegen oordeel te krijgen. Deze extra check vindt Swildens niet langer nodig nu de zorgvuldigheid is gebleken. Volgens de voorzitter blijkt de Levenseindekliniek "in een behoefte te voorzien". Ze ziet dat artsen geregeld euthanasiewensen wegens onkunde over de wet weigeren uit te voeren.

Portret
In Nieuwsuur vanavond een portret van de werkwijze van de Levenseindekliniek die precies één jaar geleden haar deuren opende. Het programma volgde de afgelopen maanden teams van deze kliniek die een MS-patiënt en een licht dementerende bejaarde vrouw bijstonden.

De 89-jarige mevrouw Dekker wilde niet verder leven nadat dementie bij haar was vastgesteld. MS-patiënt Ruud Lourens was tot aan zijn nek verlamd. Hij vroeg diverse artsen 5 jaar lang vergeefs om euthanasie. Beide patiënten stierven uiteindelijk door toedoen van de Levenseindekliniek-artsen.

Cijfers
Sinds de opening hebben honderden mensen zich bij de Levenseindekliniek gemeld. De aanvragen worden beoordeeld door zeventien mobiele teams met een arts en een verpleegkundige. Na uitgebreid onderzoek wordt eventueel euthanasie uitgevoerd bij mensen thuis.

De kliniek heeft in het eerste jaar (1 maart 2012 - 28 februari 2013) 104 mensen met een stervenswens helpen te sterven. Opvallend is dat in 53 gevallen de aanvankelijk weigerende arts de stervenswens toch zelf uitvoerde nadat de Levenseindekliniek erbij betrokken was geraakt.

Ondraaglijk lijden
Veel mensen die zich melden hebben geen terminale aandoening, maar wel een ondraaglijk lijden. Volgens de directeur van de Levenseindekliniek vinden artsen het vooral bij die patiënten moeilijk om te bepalen of euthanasie is toegestaan. Ook mensen met dementie melden zich, net als patiënten met psychiatrische aandoeningen.

Bij 10 van de 51 patiënten die de artsen van de Levenseindekliniek hielpen te sterven, speelde dementie een rol. Bij 6 patiënten was er sprake van een opeenstapeling van ouderdomsklachten. Eén patiënt had een psychiatrische achtergrond. De andere patiënten hadden lichamelijke problemen.

Wachtlijst
In totaal hebben 714 mensen zich het afgelopen jaar bij de nieuwe kliniek gemeld. Hiervan werden 198 verzoeken afgewezen. 107 mensen overleden overigens voordat ze geholpen konden worden.

Volgens de Levenseindekliniek zijn op dit moment 56 patiënten concreet in behandeling van een team van de kliniek. 187 mensen staan op de wachtlijst. In de Randstad zijn de wachtlijsten het langst. Daar kan de wachttijd voor euthanasie oplopen tot vier maanden. "Er is grote vraag naar de zorg die wij bieden", zegt de directeur van de Stichting Levenseindekliniek. "Maar doordat de financiering nog niet stabiel is, kunnen we niet uitbreiden in het tempo dat we zouden willen."

Dodelijk drankje
De gemiddelde leeftijd van de Levenseindekliniek-patiënten die het afgelopen jaar stierven was 76. De jongste patiënt was 38; de oudste 99. De kliniek kreeg met name aanmeldingen van vrouwen, zo'n 66 procent.

In Nederland kunnen patiënten kiezen voor euthanasie of hulp bij zelfdoding. Opvallend is dat deze laatste optie vaker is gekozen dan het landelijke gemiddelde van 6,7 procent. Van de 104 mensen die overleden met behulp van de Levenseindekliniek, koos 24 procent voor het drinken van een dodelijk drankje.

Te weinig
Op dit moment zijn er bij de Levenseindekliniek 17 teams actief, die bestaan uit een arts en verpleegkundige. Volgens directeur Steven Pleiter van de Levenseindekliniek kan een team maximaal 6 keer per jaar overgaan tot het uitvoeren van een euthanasie. Dit betekent dat de kliniek jaarlijks zo'n 100 patiënten kan helpen. Om aan de vraag te voldoen zijn volgens Pleiter 30 tot 40 teams nodig.

Deze uitzending van het programma Nieuwsuur is uitgezonden op zaterdag 2 maart door de NOS. Item is niet meer te bekijken