Dementie als inspiratiebron

Drie kunstenaars vertellen over hun demente ouder en hoe deze uiteindelijk tot een bron van inspiratie voor hen werd. In woorden en beelden maakten zij een liefdevol portret van hun vader of moeder. Daardoor brachten zij vaak uren met hen door. ‘Toen ik mijn vader zat te tekenen kwam er na anderhalf uur ineens een reactie waaruit bleek dat hij wist dat ik er was. ‘(Raymond Huisman). De drie kunstenaars leerden door hun kunst, hun ouders op een nieuwe manier kennen.

Op reis
Actrice en theatermaakster Adelheid Roosen (1958) maakte een korte film over haar demente moeder (“Mam”). ‘Nu mijn moeder de ziekte van Alzheimer heeft, loop ik haar achterna, ontdek waar ze is, wat ze beleeft, doet en zegt. Ik stap mee in haar wereld. Ik zie haar niet verdwijnen, ik zie haar te voorschijn komen. Door Alzheimer krijg je als kind de kans je moeder opnieuw te zien en in haar landschap, in haar taal te stappen. Mijn moeder is op reis gegaan en als verstekeling reis ik in haar bagage mee. Dat vind ik het poëtische aan deze situatie. Dat heb ik geprobeerd vast te leggen in deze film.

Wandeling
Dichter Peter Swanborn (1963) publiceerde vorig jaar de bundel Tot ook ik verwaai. Een ode aan zijn demente moeder. In Kruispunt loopt hij nog een keer de route die hij vaak met zijn moeder bewandelde ,langs de Maas in Rotterdam.’ Swanborn verwerkte deze wandeling in een van de gedichten uit de bundel:

Na honderd meter schuifelen en steunen
langs de vertrouwde rivier, de berm vol
onbenoembare bloemen, klinkt angstig:
jij weet waar we zijn, hè?

Wereld
Schilder Raymond Huisman (1967) maakte voor het kantoor van Achmea in Zwolle een wandschildering. Hij schildert een wereld die op het eerste gezicht betreedbaar is, maar als je beter kijkt zie je dat je nergens in het schilderij door kunt lopen. Je staat steeds weer op plekken die je voor raadsels zetten. Een artistieke vertaling van hoe Raymond denkt dat zijn demente vader de wereld om zich heen ervoer. ‘ Op een gegeven moment zag ik mijn vader over een tegelvloer lopen en bij een zwarte tegel stilhouden. Hij twijfelde en besloot over de tegel heen te stappen, alsof het geen tegel was, maar een donker gat.’

Andere kijk
Drie kunstenaars vertellen ons door hun manier van kijken en luisteren, een ander verhaal over dementie. Door hun ogen zien we dementen en hun denkwereld in een ander licht, door hun oren horen we de woorden die ze spreken opnieuw. Daarnaast zien we ook drie kinderen die op een ontroerende manier contact maken met de ouder die ze nauwelijks meer herkent. Naast verdriet om wat allemaal niet meer mogelijk is,ontstaat daardoor ook een nieuwe relatie. Swanborn:’Ik heb ontdekt dat juist in de teloorgang de liefde groeit. Dat is een van de geheimen van het leven.’

Deze uitzending van het programma Kruispunt met de titel Dementie als inspiratiebron is uitgezonden op donderdag 16 september door de RKK. Te gast was Adelheid Roosen. Item is niet meer te bekijken